Pracodawcy, zwłaszcza z branży działającej sezonowo, poszukują pracowników do prostych prac, niewymagających szczególnych kwalifikacji. Czy każda firma może zatrudnić dziecko poniżej 16. roku życia?
Pracownik to osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat. Małoletni pomiędzy 16. a 18. rokiem życia określany jest mianem pracownika młodocianego. Zakazane jest natomiast zatrudnianie dzieci poniżej 16. roku życia. Oznacza to, że nie można z nimi podpisać umowy o pracę. Dopuszczalne jest jednak, pod pewnymi warunkami, zawarcie umowy-zlecenia lub innej umowy cywilnoprawnej.
Dziecko może wykonywać pracę lub inne zajęcia zarobkowe wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Wymaga to zgody jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.
Inspektor wydaje zezwolenie na wniosek podmiotu na rzecz, którego dziecko ma świadczyć pracę. Do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych oraz orzeczenie lekarza i opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych.
Jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu, do wniosku trzeba również dołączyć opinię dyrektora placówki. W zezwoleniu inspektor określa m.in. rodzaj pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko, dopuszczalny okres wykonywania tych zajęć, a także dopuszczalny dobowy wymiar czasu pracy i inne ustalenia, wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.
Inspektor nie wyda zezwolenia, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka lub zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego.
Wydane zezwolenie inspektor pracy cofa na wniosek przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka. Inspektor ma także obowiązek cofnąć zezwolenie na pracę bez wniosku, z urzędu, jeżeli stwierdzi, że faktyczne warunki pracy nie odpowiadają warunkom określonym w zezwoleniu.