ZUS traktuje płatników nieodprowadzających składek za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze tak jak wszystkich dłużników. Muszą zapłacić nie tylko należności główne, lecz także odsetki.
– Pracodawcy nie chcą płacić składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, traktując je jako dodatkowy podatek. Najprostszym sposobem na uniknięcie obciążenia jest kwestionowanie rodzaju wykonywanej pracy – mówi Wiesława Taranowska, wiceprzewodnicząca OPZZ.
Czasami uchylają się też od płacenia składek. Firmy zapominają, że obciążenia na specjalny fundusz wypłacający emerytury pomostowe są traktowane na takich samych zasadach jak wszystkie zobowiązania składkowe. Na ten problem zwracają uwagę wojewódzkie sądy administracyjne, m.in. w wyroku z 19 października 2011 r. (sygn. akt II SA/Po 345/11 – Wyrok WSA w Poznaniu). Zdaniem sędziów zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 237, poz. 1656 z późn. zm.) składki na ten fundusz celowy opłaca się za pracownika, który urodził się po 31 grudnia 1948 r. i wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jednocześnie płatnicy muszą pamiętać o tym, że zgodnie z art. 35 ust. 2 takiej ustawy obowiązek opłacania składek powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Natomiast pracodawca jest zwolniony z takiego obowiązku z dniem zaprzestania wykonywania takiej pracy.
Sąd, oceniając obowiązki pracodawców, dodatkowo wskazał, że taką składkę oblicza, rozlicza i opłaca co miesiąc płatnik składek. Rozliczenia dokonuje w deklaracji rozliczeniowej, o której mowa w art. 46 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
Natomiast w wyroku z 12 lipca 2011 r. (sygn. akt II SA/Po 259/11) ten sam sąd wskazał, że konsekwencją niezapłacenia składek na FEP jest wydanie przez ZUS decyzji dotyczącej zaległości. W przypadku nieterminowego opłacania składek na FEP pracodawca musi się liczyć z koniecznością opłacenia odsetek za zwłokę, w wysokości i na zasadach określonych w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, z późn. zm.). Będzie do tego zobowiązany, o ile kwota należności przekracza 6,60 zł. W przypadku niepłacenia składek lub ich zaniżania ZUS może wymierzyć dodatkową karę będącą równowartością zaległości.