Ograniczenia dotyczące dodatkowego zatrudnienia pracownika wynikają najczęściej z umowy o zakazie konkurencji. Czy pracodawca może nałożyć na niego zakaz podejmowania działalności zarobkowej wykraczającej poza zakres działalności konkurencyjnej?
Pośród przepisów kodeksowych brak jest regulacji przyzwalającej na umowne ograniczenie podejmowania przez pracownika dodatkowej działalności, niebędącej działalnością konkurencyjną. Odnośnie do dopuszczalności wprowadzenia takiego zakazu do treści umowy o pracę w orzecznictwie możemy spotkać się z poglądem, że ograniczenie dopuszczalności dodatkowego zatrudnienia może dotyczyć tylko wykonywania działalności na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy. Postanowienia przewidujące zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia w zakresie niestanowiącym działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy są nieważne na podstawie art. 58 par. 1 k.c., z uwagi na obejście ustawy – zakazu wynikającego z art. 1011 par. 1 k.p. (por. wyrok SN z 2 kwietnia 2008 r., II PK 268/07, OSNP 2009/15 – 16/201).
Mniej restrykcyjne stanowisko zajął SN w wyroku z 14 kwietnia 2009 r. (III PK 60/08, OSNP 2010/23-24/287) stwierdzając, że konkretyzacja obowiązku pracownika dbałości o dobro zakładu pracy może następować m.in. w drodze poleceń pracodawcy, jak również w drodze uzgodnień zawartych w umowie o pracę. Poza przypadkiem zakazu konkurencji przejaw konkretyzacji obowiązku pracownika dbałości o dobro zakładu pracy stanowi umowne ograniczenie podejmowania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia. Ograniczenie to może mieć postać wprowadzenia odpowiedniego zakazu lub obowiązku uzyskania zgody pracodawcy na podjęcie dodatkowego zatrudnienia.
W opinii SN ograniczenie możliwości dodatkowego zatrudnienia może zostać wprowadzone, jeśli znajduje ono uzasadnienie w rzeczywistym interesie zakładu pracy. Zawarcie w umowie o pracę zakazu podejmowania dodatkowego zatrudnienia, względnie obowiązku uzyskania uprzedniej zgody pracodawcy, które nie spełnia tego wymagania, jest nieważne jako sprzeczne z prawem, gdyż nakłada na pracownika obowiązek, który nie ma oparcia w przepisach prawa (art. 58 par. 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).