W niedziele i święta obowiązki mogą wykonywać m.in. zatrudnieni w systemie zmianowym i ruchu ciągłym.
W listopadzie wielu pracowników będzie mogła skorzystać z dwóch długich weekendów. W tym roku 1 listopada – Święto Wszystkich Świętych – przypada we wtorek, a 11 listopada – Święto Niepodległości – w piątek.
Kto może pracować w święto / DGP
W ciągu całego roku podwładni mają prawo do 13 dni świątecznych wolnych od pracy (jest to m.in. pierwszy i drugi dzień świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy). W takie dni mogą pracować jedynie osoby wykonujące określone prace wskazane w art. 15110 k.p. (patrz infografika). W praktyce chodzi o osoby, które wykonują prace w nadzwyczajnych sytuacjach (np. przy akcji ratowniczej lub usuwaniu awarii), z powodu organizacji pracy (np. w ruchu ciągłym lub przy pracy zmianowej) lub ze względu na użyteczność społeczną oraz codzienne potrzeby ludności (np. w szpitalach, transporcie i komunikacji).
W tym ostatnim przypadku kodeks pracy nie wymienia enumeratywnie prac, jakie mogą być wykonywane w niedziele i święta. Katalog zawarty w art. 15110 ust. 9 ma jedynie przykładowy charakter, co oznacza, że mogą wystąpić również inne sytuacje, w których praca zostanie uznana za konieczną ze względu na jej użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.
Z przepisów wynika, że nadzwyczajny charakter ma jedynie praca świąteczna powierzana pracownikowi w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. W pozostałych przypadkach zatrudnienie podwładnych w święto może mieć charakter planowy (tzn. wynikać z obowiązującego pracownika rozkładu czasu pracy) jak i nadliczbowy, jeśli wykonywanie pracy nieprzewidzianej w rozkładzie zostanie powierzone w jednej z sytuacji wymienionych w art. 15110 w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy. Co warto podkreślić, potrzeby zatrudniającego nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do świadczenia pracy w święto. Firma może więc zaplanować pracę podwładnego w dzień świąteczny tylko w przypadkach określonych w art. 15110.
Kodeks pracy odrębnie reguluje zatrudnienie pracowników w niedziele i święta w placówkach handlowych. Praca w handlu w święta jest niedozwolona. Oznacza to, że w te dni nie mogą pracować osoby zatrudnione w placówkach handlowych na podstawie umowy o pracę. Handel w święta mogą jednak prowadzić sami właściciele sklepów lub stoisk, a także osoby zatrudnione przez nich na podstawie umów cywilnoprawnych. Praca w handlu jest jednak wykonywana pod kierownictwem przełożonego, w miejscu i czasie przez niego określonym. W razie złożenia skargi do sądu pracy może on orzec, że właściciel sklepu powinien zawrzeć umowę o pracę ze zleceniobiorcą zatrudnionym wyłącznie na okres świąt.
W praktyce przepisy o zakazie pracy w handlu w święta powodują najwięcej problemów interpretacyjnych, ponieważ nie zostało zdefiniowane pojęcie placówki handlowej. W rezultacie uważa się za nie wszystkie instytucje i zakłady, których główną działalnością jest handel (czyli np. sklepy, stoiska, stragany, hurtownie itp.). Nie są nimi natomiast te podmioty, które sprzedają towary, ale same je wytwarzają. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy dopuszczalna jest także praca w święta na stacjach paliw, bo nie są to placówki handlowe, lecz usługowe, wykonujące prace konieczne ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Nie wiadomo, czy tę wątpliwą interpretację – w razie sporu między pracownikiem stacji i pracodawcą – podzielą sądy pracy.