Do końca stycznia pracodawcy, którzy chcą zrezygnować z tworzenia funduszu socjalnego, albo z wypłacania świadczenia urlopowego pracownikom, muszą powiadomić o tym swoich podwładnych.
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzą pracodawcy zatrudniający na dzień 1 stycznia pracowników łącznie na co najmniej 20 pełnych etatach. Taki obowiązek, zgodnie z ustawą z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm.), mają także pracodawcy ze sfery budżetowej - niezależnie od liczby zatrudnionych osób.
Jak podkreśla Państwowa Inspekcja Pracy, fundusz mogą tworzyć też - na zasadzie dobrowolności - pracodawcy zatrudniający na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty. Jeśli nie chcą, by w ich firmie funkcjonował fundusz socjalny, ani wypłacać pracownikom świadczenia urlopowego, muszą ich o tym poinformować do 31 stycznia. Wyjątkiem są sytuacje, gdy w firmie obowiązuje układ zbiorowy pracy i musi ona wydać regulamin wynagradzania. Inspekcja podkreśla, że pracodawca ma informować pracowników w sposób u niego przyjęty, a więc, np. wywieszając ogłoszenie na tablicy ogłoszeń czy drogą e-mailową, jeśli tak porozumiewa się z podwładnymi.
W przypadku gdy u takich pracodawców działa związek zawodowy, to musi on wyrazić zgodę na nieutworzenie funduszu i zwolnienie się z płacenia wspomnianego świadczenia. Natomiast w sytuacji gdy nie ma w firmie takiej organizacji, jest natomiast regulamin wynagradzania, wówczas musi znaleźć się w nim przepis o nietworzeniu funduszu. Inspekcja pracy przypomina, że regulamin ten jest uzgadniany z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów, o ile oczywiście nie funkcjonuje związek zawodowy.
Jeżeli pracodawca nie zdąży poinformować we wspomnianym terminie swoich pracowników o nietworzeniu funduszu albo o niewypłacaniu świadczenia urlopowego, musi czekać rok ze zmianą planów. Ważne jest także to, że do tego czasu musi odprowadzać odpisy na ten fundusz. Pierwsza rata musi się znaleźć na jego koncie do 31 maja - nie mniej niż 75 proc. równowartości tego odpisu. Kolejną część, a więc 25 proc., pracodawca ma przekazać do 30 września.
Jeśli dany przedsiębiorca rozpocznie działalność w trakcie roku kalendarzowego i będzie chciał finansować swoim podwładnym świadczenia z funduszu socjalnego, wówczas odpisów na ten fundusz będzie dopiero dokonywać od następnego roku kalendarzowego.
Izabela Rakowska-Boroń