Podczas urlopu z powodu np. nagłego zatrucia pokarmowego czy przeziębienia możemy potrzebować porady lekarza rodzinnego. W takiej sytuacji należy zgłosić się do najbliższej placówki podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz nie może odmówić przyjęcia, tłumacząc, że chory nie jest wpisany na listę jego pacjentów

Nie ma też prawa domagać się opłat za udzieloną poradę medyczną, jeśli pacjent jest ubezpieczony. Może natomiast zażądać dowodu ubezpieczenia. Dlatego najlepiej mieć przy sobie aktualny druk ZUS RMUA wydawany przez pracodawcę lub w przypadku przedsiębiorców – dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Możliwość przedstawienia tego dokumentu w późniejszym terminie dotyczy tylko sytuacji określanych jako stany nagłe. Jeżeli ktoś podczas pobytu na urlopie np. złamie nogę i z tego powodu trafi do szpitala, ten ma obowiązek udzielić mu pomocy, nawet jeżeli pacjent nie ma przy sobie żadnego dokumentu potwierdzającego opłacanie składki zdrowotnej. Chory ma prawo w takiej sytuacji dostarczyć dowód ubezpieczenia w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczenia. Jeżeli nie było to możliwe (np. dlatego że był unieruchomiony), to ma na dostarczenie tego dokumentu siedem dni po zakończeniu leczenia. W razie niedotrzymania tych terminów może zostać obciążony kosztem leczenia.