Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie informować Państwową Inspekcję Pracy oraz Straż Graniczną o firmach, które zgłaszają do ubezpieczenia społecznego cudzoziemców.
Raz na kwartał ZUS będzie musiał przekazywać pogranicznikom oraz inspekcji pracy wykazy płatników, którzy w ostatnim okresie zgłosili do ubezpieczenia społecznego co najmniej jednego cudzoziemca. Jeśli instytucje te będą zainteresowane sprawdzeniem danych tych pracowników, organ rentowy będzie miał siedem dni na ich przesłanie. Tak wynika z przygotowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej projektu ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
– ZUS powinien być włączony w akcje ograniczenia nielegalnego zatrudnienia cudzoziemców w Polsce. Szczególnie starannie powinny być sprawdzane firmy, które w przeszłości już legalnie zatrudniały takie osoby – mówi Jeremi Mordasewicz, ekspert ubezpieczeniowy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, członek Rady Nadzorczej ZUS.
Nowe przepisy wdrażają uchwaloną 18 czerwca 2009 r. dyrektywę 2009/52/WE przewidującą minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (Dz.Urz. UE L. 168 s. 24 – 32).
Dyrektywa ta wprowadza zakaz zatrudniania obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terenie UE. Z tego też powodu na pracodawcę nałożono obowiązek, aby sprawdzał na jakich zasadach przyszły pracownik przebywa na terenie Unii. Projekt ustawy, który wdraża te przepisy, już jest spóźniony. Czas na implementację dyrektywy upłynął bowiem 20 lipca tego roku. Na niektóre rozwiązania w niej zawarte duże firmy czekały od dawna.
– Wielkie przedsiębiorstwa budowlane miały poważne problemy z podwykonawcami zatrudniającymi na czarno pracowników ze Wschodu. Teraz to się zmieni – mówi Jarosław Adamkiewicz, prezes Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia.
Projekt ustawy zakłada, że wykonawca nie będzie ponosił odpowiedzialności za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców, jeśli wykaże, że zobowiązał podwykonawcę do niepowierzania pracy osobom nielegalnie przebywającym na terenie Polski. Firmy takie nie będą więc wykluczane w ubieganiu się o kontrakty udzielane na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych. Natomiast przedsiębiorcy uporczywie zatrudniający takie osoby wbrew przepisom mogą się liczyć z karą ograniczenia wolności lub kary grzywny nie niższej niż 3 tys. zł.
44,6 tys. zatrudnionych cudzoziemców zgłoszono do ubezpieczenia społecznego w 2010 r.