W postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe sąd może dopuścić wszystkie dowody, które uzna za stosowne. Może też orzec, biorąc pod uwagę wyłącznie zeznania świadków.

ORZECZENIE
Antoni S. (wnioskodawca) odwołał się od decyzji ZUS, w której stwierdzono, że nie przysługuje mu prawo do wcześniejszej emerytury ze względu na pracę w szczególnych warunkach. Zakład uznał, że wnioskodawca nie wykazał, iż był zatrudniony w szczególnych warunkach przez okres uprawniający do przyznania emerytury, czyli przez 15 lat.
Rozpoznający odwołanie ubezpieczonego sąd I instancji przesłuchał wielu świadków. Na podstawie ich zeznań ustalił, że odwołujący się wykonywał w kolejnych przedsiębiorstwach pracę w szczególnych warunkach na stanowiskach wskazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Łącznie ubezpieczony przepracował 15 lat w szczególnych warunkach.
ZUS zaskarżył ten wyrok apelacją. Sąd II instancji przyznał mu rację, wskazując, że ustalanie spornych okresów pracy w szczególnych warunkach, jedynie na podstawie zeznań świadków, z pominięciem dowodu z dokumentów, było niewłaściwe. Z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika bowiem, że prace w szczególnych warunkach stanowiły jedynie część z zakresu obowiązków wnioskodawcy. Sąd stwierdził, że w postępowaniu odwoławczym przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jest to możliwe jednak tylko wtedy, gdy brak jest jakichkolwiek dokumentów dotyczących zatrudnienia lub są one niekompletne. W tej sprawie akta osobowe wnioskodawcy się zachowały i nie było potrzeby powoływać świadków na okoliczności, które można było ustalić na podstawie tych akt. Z dokumentów zaś wynika, że powierzone wnioskodawcy obowiązki nie stanowiły pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony zaskarżył ten wyrok skargą kasacyjną.
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 473 k.p.c., w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych przed sądem nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. Zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe (wyrok SN z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619/98). Dopuszczenie dowodu z zeznań świadków nie jest w żaden sposób ograniczone posiadaniem lub brakiem dokumentów z zakładu pracy.
Sygn. akt I UK 111/07
MARIA SANKOWSKA