Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy. Okresy niezdolności do pracy sumuje się także, gdy przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej, spowodowanej tą samą chorobą, nie przekroczyła 60 dni.

Okres wypłaty zasiłku chorobowego nazywany jest potocznie okresem zasiłkowym. Okres ten wynosi maksymalnie 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą - 270 dni.
Okres zasiłkowy to okres, przez który pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 kodeksu pracy i zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy:
  •  w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach,
  •  z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych,
  •  wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Brak prawa do zasiłku
Do okresu zasiłkowego wlicza się także okresy, w których ubezpieczony nie ma prawa do zasiłku chorobowego przez cały okres lub część okresu orzeczonej niezdolności do pracy z następujących przyczyn:
  •  został odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, pracodawca zaproponował mu inną pracę niezabronioną takim osobom, odpowiadającą jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu, a ten jej nie podjął,
  •  niezdolność do pracy została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia,
  •  niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu,
  •  w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie lekarskie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.
Nie wlicza się natomiast do okresu zasiłkowego okresu niezdolności do pracy przypadającego w okresach wyczekiwania na prawo do zasiłku.
Zliczanie okresów choroby
Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy oraz niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych wyżej. Oznacza to, że przy zliczaniu okresu zasiłkowego nie ma znaczenia przyczyna niezdolności do pracy, jeżeli między poszczególnymi jej okresami nie występują przerwy.
Do jednego okresu zasiłkowego wlicza się także okresy poprzedniej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekracza 60 dni. W zaświadczeniu lekarskim (druk ZUS ZLA) taką niezdolność lekarz powinien oznaczyć kodem literowym A.
Przerwa w niezdolności do pracy z powodu choroby trwająca dłużej niż 60 dni powoduje rozpoczęcie nowego okresu zasiłkowego i nie ma znaczenia, czy niezdolności przed i po przerwie są spowodowane tą samą czy inną chorobą. Jeżeli jednak są wątpliwości, czy w przerwie w niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, trwającej ponad 60 dni, ubezpieczony odzyskał zdolność do pracy, należy zasięgnąć opinii lekarza leczącego. Jeżeli z opinii lekarza wynika, że między okresami orzeczonych niezdolności do pracy ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy, okresy niezdolności przypadające przed przerwą i po przerwie należy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego.
Gdy niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą wystąpiła bezpośrednio po niezdolności spowodowanej innymi przyczynami, okresy tych niezdolności zlicza się i prawo do zasiłku przysługuje przez łączny okres do 270 dni. Zachorowanie na gruźlicę oznaczone jest w zwolnieniu lekarskim od pracy kodem literowym D.
PRZYKŁAD
RÓŻNE CHOROBY BEZ PRZERWY
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu przeziębienia od 7 do 15 stycznia 2008 r. (9 dni). Natomiast 16 stycznia 2008 r. złamał rękę i otrzymał zwolnienie lekarskie do 1 lutego 2008 r. (17 dni). Ponieważ między niezdolnością do pracy z powodu przeziębienia i z powodu złamania ręki nie ma przerwy, niezdolności te należy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego. Okres ten wynosi 26 dni.
PRZYKŁAD
PRZERWA KRÓTSZA NIŻ 60 DNI
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu grypy w okresie od 5 do 18 grudnia 2007 r. (14 dni). Ponownie stał się niezdolny do pracy z powodu tej samej choroby 30 stycznia 2008 r. i korzystał ze zwolnienia lekarskiego przez 10 dni, tj. do 8 lutego 2008 r. W zwolnieniu lekarskim lekarz zamieścił kod literowy A. Ponieważ między ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy przerwa była krótsza niż 60 dni, a w obu okresach pracownik był niezdolny do pracy z powodu tej samej choroby (na co wskazuje kod A w zaświadczeniu lekarskim), okresy tych niezdolności należy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego. Okres ten wynosi łącznie 24 dni.
PRZYKŁAD
OKRES ZASIŁKOWY PRZY GRUŹLICY
Pracownica była niezdolna do pracy bez przerwy w okresie od 25 sierpnia 2007 r. do 23 stycznia 2008 r. - okres zasiłkowy wynosił łącznie 152 dni. Kolejne zwolnienie lekarskie pracownica przedstawiła na okres od 24 stycznia do 29 lutego 2008 r. (37 dni). W zwolnieniu tym lekarz zamieścił kod literowy D. Ponieważ w niezdolności do pracy z powodu choroby nie ma żadnej przerwy, należy je zliczyć do jednego okresu zasiłkowego. Okres ten na dzień 29 lutego 2008 r. będzie wynosił łącznie 189 dni. W związku z wystąpieniem zachorowania na gruźlicę okres zasiłkowy może wynosić 270 dni.
PRZYKŁAD
OKRES NIEWLICZANY DO OKRESU ZASIŁKOWEGO
Pracownik podjął swoje pierwsze zatrudnienie na podstawie umowy o pracę od 1 stycznia 2008r., a 23 stycznia 2008 r. stał się niezdolny do pracy z powodu choroby i otrzymał zwolnienie lekarskie do 8 lutego 2008 r. Pracownika obowiązuje okres wyczekiwania na prawo do świadczeń z tytułu choroby (30 dni), zatem nabywa do nich prawo z dniem 31 stycznia 2008 r. Od tego dnia do 8 lutego 2008 r. pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby przysługującego na podstawie art. 92 kodeksu pracy - za 9 dni. Okres zasiłkowy wynosi w tym przypadku 9 dni. Okres niezdolności do pracy od 23 do 30 stycznia 2008 r. jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu choroby, bez prawa do świadczeń, niewliczanym do okresu zasiłkowego.
Obowiązki płatnika zasiłku
Zliczanie okresu zasiłkowego nie stwarza płatnikowi zasiłku problemu, gdy niezdolność do pracy orzeczona kolejnymi zaświadczeniami lekarskimi jest nieprzerwana. Niezdolność do pracy, w której występują przerwy krótsze niż 60 dni, bez oznaczenia zaświadczenia lekarskiego kodem literowym A, wymaga od płatnika wyjaśnienia sprawy, bowiem brak tego kodu nie zawsze oznacza, że niezdolność do pracy orzeczona w tym zwolnieniu jest spowodowana inną chorobą niż ta, która była przyczyną poprzedniej niezdolności.
Lekarz wystawiający kolejne zwolnienie lekarskie może zamieścić kod A tylko wtedy, gdy wystawiał ubezpieczonemu poprzednie zwolnienie i posiada wiedzę, że kolejna niezdolność jest spowodowana tą samą chorobą albo gdy wynika to jednoznacznie z posiadanej przez niego dokumentacji medycznej. Jeżeli ubezpieczony otrzymywał zwolnienia lekarskie od różnych lekarzy, w różnych przychodniach lekarskich, lekarz wystawiający kolejne zwolnienie, nie mając wiedzy co do przyczyny poprzedniej niezdolności do pracy, nie może zamieścić w wystawianym przez siebie zaświadczeniu lekarskim kodu literowego A.
Płatnik zasiłku powinien wyjaśnić przyczynę braku kodu A w zaświadczeniu lekarskim, występując na piśmie do lekarza wystawiającego zwolnienie lekarskie, jeżeli ze zwolnienia tego wynika, że poprzednie zwolnienie zostało wystawione przez tego samego lekarza. Jeżeli natomiast zwolnienie zostało wydane przez innego lekarza, o wyjaśnienie sprawy związanej z prawidłowym ustaleniem okresu zasiłkowego należy zwrócić się do oddziału ZUS.
Bezpodstawne wypłacenie zasiłku
Gdy płatnik wypłaci zasiłek ponad ustawowy okres, powstanie nadpłata zasiłku. Wówczas będzie on zobowiązany do dokonania dopłaty składek na ubezpieczenia społeczne wraz z należnymi odsetkami. Zasiłek chorobowy wypłacony ponad ustawowy okres z winy pracodawcy traktuje się bowiem jako świadczenie wypłacone bezpodstawnie i jako takie nie może być potrącone z należnych składek na ubezpieczenia społeczne.
ANETA MAJ
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 6 ust. 2, 8, art. 9, art. 14-17, art. 57 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
■ Art. 46 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).