Już w niedzielę Niemcy otworzą dla Polaków swój rynek pracy. Ci, którzy wyjadą tam i będą pracować legalnie, zyskają takie same uprawnienia jak obywatele niemieccy. Nie tylko zyskają szanse na wyższe zarobki niż w Polsce, ale otrzymają również prawo do wysokich świadczeń, m.in. do zasiłku dla bezrobotnych, macierzyńskiego oraz świadczenia emerytalnego.

Emerytura za pracę

W Niemczech pracownicy mają potrącane składki po uzyskaniu 66 tys. euro dochodów (w zachodnich landach) i 55,8 tys. euro. (w landach wschodnich). Dzięki opłacaniu składek polscy pracownicy mogą pod pewnymi warunkami liczyć na niemiecką emeryturę. Muszą mieć ukończone 65 lat i co najmniej pięć lat pracy za Odrą. Przesunięcie w czasie przejścia na emeryturę powoduje jej wzrost o 0,5 proc. za każdy miesiąc pracy przypadający po ukończeniu 65. roku życia.
Jeśli ktoś pracował krócej niż pięć lat, nie otrzyma niemieckiej emerytury. Ma to jednak znaczenie przy wyliczaniu polskiej emerytury dla osób będących w starym systemie. ZUS musi dodać do okresów ubezpieczenia w Polsce także ten niemiecki. Okres ubezpieczenia niemieckiego nie będzie miał znaczenia dla młodszych osób. Oni otrzymają emeryturę zależną od kwoty składek zgromadzonych w ZUS i OFE.
– Okres przepracowany w Niemczech będzie ważny dla ustalenia tzw. emerytury minimalnej – mówi Ewa Bednarczyk, wicedyrektor departamentu rent zagranicznych w centrali ZUS.
Aby ją uzyskać, kobieta musi mieć 20 lat ubezpieczenia, a mężczyzna 25 lat i mieszkać w Polsce. Jeśli zabraknie tego stażu za pracę w Polsce, ZUS uwzględni zatrudnienie za granicą.

Renta za chorobę

Osobie zatrudnionej w Niemczech, która zachoruje, przysługuje zasiłek chorobowy przez 42 dni (6 tygodni). Kasa chorych wypłaca zasiłek chorobowy najdłużej przez 78 tygodni w ciągu 3 lat. Jego wysokość wynosi 70 proc. ostatniego wynagrodzenia brutto, ale nie więcej niż 90 proc. Chory musi w ciągu 3 dni poinformować pracodawcę o tym, że jest niezdolny do pracy i złożyć w kasie chorych zaświadczenie od pracodawcy o zarobkach.
– Kwota zasiłku i obowiązki pracownika są podobne jak w Polsce – mówi Witold Polkowski, ekspert Pracodawców RP.
Polski pracownik, który zachorował na terenie Niemiec, może się ubiegać o rentę.
– W Niemczech obowiązuje renta z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy zarobkowej – mówi Angelika Schmid, adwokat z kancelarii Noerr.
Ta jest przyznawana od roku do maksymalnie trzech lat.

Wypadek w pracy

Każdy pracownik w Niemczech jest objęty ustawowym ubezpieczeniem wypadkowym.
– Droga do i z pracy zaczyna się przy tym z chwilą przekroczenia progu domu wzgl. bramy zakładu – mówi mec. Angelika Schmid.
Obejmuje ono zdarzenia, które wystąpią w miejscu pracy, w drodze do niej i z powrotem. Ubezpieczenie to obejmuje również choroby zawodowe.
Jeśli pracownik na skutek wypadku jest niezdolny do pracy dłużej niż trzy dni, przysługują mu świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Dzięki temu pracownik ma zapewnioną kompleksową opiekę, świadczenia na przekwalifikowanie, czy wypłatę renty wypadkowej i odszkodowania na wypadek śmierci. Inaczej niż w polskim systemie ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech nie przysługuje świadczenie pieniężne w postaci jednorazowego odszkodowania.



Prawo do macierzyńskiego

Polskiemu pracownikowi w Niemczech w przypadku urodzenia dziecka przysługuje również urlop macierzyński. Wynosi on 8 tygodni, natomiast dla ciąż mnogich i przedwczesnych wydłuża się do 12. W tym czasie fundusz zdrowia wypłaca zasiłek macierzyński w wysokości odpowiadającej zasiłkowi chorobowemu. Młode matki mogą również się ubiegać o wyprawkę dla dziecka i zapomogę rodzicielską, która jest wypłacana do 12 miesięcy. Jej wysokość wyliczana jest na podstawie przychodów – wynosi 67 proc. poprzednich zarobków po opodatkowaniu. Wysokość takiej pomocy to minimum 300 euro, a maksymalnie 1800 euro.

Pomoc dla bezrobotnych

Wyższe zarobki i prawo do dodatkowych świadczeń to niejedyne zalety zatrudnienia w Niemczach. Polak, który stracił tam pracę, może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych w urzędzie pracy (Agentur für Arbeit). W ciągu ostatnich dwóch lat przed rejestracją przez co najmniej 12 miesięcy musi opłacać składki ubezpieczeniowe, nie może też mieć więcej niż 65 lat. Bezrobotny musi udokumentować aktywne poszukiwanie pracy i pozostawać w dyspozycji urzędu pracy.
Wysokość i długość pobieranego zasiłku jest uzależniona od ostatnio osiąganych dochodów oraz sytuacji rodzinnej (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym). Wynosi on:
● dla osób samotnych i bezdzietnych – 60 proc. ostatnich dochodów netto
● dla osób posiadających dziecko poniżej 18. roku życia – 67 proc.
Długość okresu wypłaty zasiłku zależy od długości stażu pracy bezrobotnego i wynosi od 180 do 720 dni kalendarzowych.
– Osoby, które nabyły prawo do niemieckiego zasiłku dla bezrobotnych, mogą kontynuować jego pobieranie po powrocie do Polski – mówi Zbigniew Żurek z BCC.