Zgodnie z art. 151 k.p. pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony mu do końca okresu rozliczeniowego. Czy pracownikowi należy się cały dzień wolny nawet wtedy, gdy w dniu wolnym pracował krócej niż wynosi jego dobowa norma czasu pracy?

Zgodnie z art. 1513 k.p. pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony mu do końca okresu rozliczeniowego. Czy pracownikowi należy się cały dzień wolny nawet wtedy, gdy w dniu wolnym pracował krócej niż wynosi jego dobowa norma czasu pracy?
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi pełny dzień wolny od pracy, niezależnie od liczby godzin przepracowanych w dniu wolnym od pracy. Oznacza to, że pracownikowi należy się cały dzień wolny od pracy nawet wtedy, gdy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy, pracownik pracował np. tylko dwie godziny lub krócej. Inny dzień wolny od pracy powinien być udzielony w terminie uzgodnionym z pracownikiem. Przyznanie pracownikowi innego dnia wolnego jest jedyną formą rekompensaty za pracę w dniu wolnym od pracy, którą przewiduje kodeks pracy.
Jeśli polecenie pracy w tym dniu spowoduje przekroczenie dobowej normy czasu pracy, pracownikowi przysługuje oprócz wynagrodzenia dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50 proc. wynagrodzenia (lub w wysokości 100 proc., jeśli praca będzie wykonywana w porze nocnej) albo rekompensata w postaci czasu wolnego od pracy udzielana w każdym przypadku pracy w godzinach nadliczbowych zgodnie z art. 1512 k.p. Ponadto, o ile polecenie pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia spowoduje przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, pracownik powinien otrzymać dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia (z zastrzeżeniem dotyczącym dodatku płaconego za przekroczenie normy dobowej).
W praktyce może się zdarzyć, że udzielenie innego dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy nie jest możliwe do końca okresu rozliczeniowego (np. gdy pracownik zachorował bezpośrednio po wykonywaniu pracy w dniu wolnym i jest niezdolny do pracy do końca okresu rozliczeniowego). W przeciwieństwie do pracy wykonywanej w niedziele i święta kodeks pracy nie przewiduje dodatku do wynagrodzenia w przypadku nieudzielania innego dnia wolnego. W praktyce dodatek płacony jest w razie przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu wskutek nieudzielania pracownikowi innego dnia wolnego. Pracodawca powinien dołożyć należytej staranności w celu udzielenia takiego innego dnia, bowiem nieudzielenie dnia wolnego wynikającego z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy może zostać uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
AGNIESZKA LECHMAN-FILIPIAK
radca prawny kancelaria Linklaters
Agnieszka Lechman-Filipiak, radca prawny kancelaria Linklaters / DGP