Konieczność poszanowania godności pracownika to podstawowy obowiązek pracodawcy. Niedopełnienie tej zasady może być podstawą do rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia i wystąpienia o zadośćuczynienie.
Pracodawca narusza godność pracownika zwłaszcza, gdy traktuje jego siłę roboczą jako swoisty towar i wyzyskuje go do swoich celów. Sąd Najwyższy (SN) w wyroku II PK 311/08 uznał, że działanie pracodawcy polegające na wydaniu pracownicy polecenia wykonywania ciężkich prac fizycznych nienależących do zakresu jej podstawowych obowiązków pracowniczych – jeśli ma charakter stały – może być kwalifikowane jako naruszenie jej godności pracowniczej.
Nieprzestrzeganie przepisu art. 111 k.p. będzie także stanowić naruszenie przez pracodawcę obowiązku uwzględnienia posiadanych przez pracownika kwalifikacji zawodowych. Zgodnie z wyrokiem SN (II PK 171/07) działanie pracodawcy może stanowić naruszenie przez pracodawcę obowiązku poszanowania godności pracownika, jeżeli nosiło znamiona intencjonalnego, świadomego i natężonego złą wolą działania zmierzającego do poniżenia i zdyskredytowania pracownika.
Pracodawca – na podstawie przepisu art. 42 par. 4 KP – ma co prawda możliwość, w przypadkach uzasadnionych swoimi potrzebami, powierzyć pracownikowi inną pracę niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, bez konieczności wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy, ale nie może to powodować obniżenia wynagrodzenia i musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika.
Inne działania pracodawcy mogące być uznane za ubliżające godności pracownika to w szczególności: wyszydzanie jego przekonań lub praktyk religijnych, ujawnianie intymnych okoliczności z życia pracownika (np. skłonności seksualnych), wydawanie mu poleceń w obraźliwej formie czy ocenianie pracy podwładnego w sposób go upokarzający.
Przy ocenie ustalenia naruszenia godności pracownika znaczenie mają nie tylko stan uczuć oraz indywidualna wrażliwość pokrzywdzonego, lecz także kryteria obiektywne – społeczny odbiór danego zdarzenia, oceniany według kryteriów właściwych dla ludzi rozsądnych i uczciwych.
Z powyższego wynika, że nie każde – nawet bezprawne – zachowanie pracodawcy będzie naruszeniem godności osoby zatrudnionej, a tylko takie, które w przeciętnym odczuciu, oparte na doświadczeniu życiowym może być oceniane jako wkraczające w sferę życia uczuciowego związanego z pozostawaniem w zatrudnieniu.
Pracownik, którego godność została naruszona, może zgodnie z art. 55 par. 11 k.p., powołując się na ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy wobec niego, rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Ma on również możliwość dochodzenia – na podstawie art. 24 par. 1 w związku z art. 448 kodeksu cywilnego – zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
PRZYKŁADY
Dodatkowe zajęcia mogą uwłaczać godności
Pracownica sklepu zatrudniona na stanowisku kasjer-sprzedawca jest zmuszana, z uwagi na małą obsadę kadrową sklepu, poza obsługą kasy, do wykonywania innych czynności związanych z funkcjonowaniem sklepu. Jest to: składanie opakowań, sprzątanie i uczestnictwo w inwentaryzacji, przyjmowanie i rozkładanie towarów. W ramach rozładunku przywożonych towarów pracownica ma obowiązek wciągnąć palety z towarami do sklepu przy użyciu wózków ręcznych i wyłożyć towar na półki. Rozładunek – obejmujący również palety ważące około 700 kg – odbywa się średnio 3 razy w tygodniu (a w okresie przedświątecznym – codziennie) przez około 1,5 – 2 godziny. Taki proceder może zostać uznany za wykorzystywanie pracownika i naruszenie jego godności.
Skazanie prezesa na pracę w hali fabrycznej może go poniżać
Odwołanemu prezesowi zarządu spółki i aktualnemu udziałowcowi w przedsiębiorstwie (posiadającemu 25 proc. udziałów), który zajmował się sprawami organizacyjnymi spółki (w tym między innymi produkcją) i był odpowiedzialny za wdrażanie i nadzorowanie procedur stosowanych w zakładzie, powierzono pracę typowo fizyczną. Miał wykonywać zadania na stanowisku kontrolera jakości. Ich pełnienie wymaga wysokich kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Poza tym jest wykonywana na hali produkcyjnej zakładu między innymi pracownikami fizycznymi, których odwołany prezes poprzednio nadzorował. Takie działanie firmy może być uznane za uwłaczające godności pracownika.
Pozostało
84%
treści
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Reklama
Reklama