Firma nie musi konsultować ze związkami zawodowymi zamiaru wypowiedzenia umowy terminowej. Nie musi też podawać przyczyny wypowiedzenia takiej umowy.
Pracodawca chce wypowiedzieć zatrudnionemu umowę o pracę zawartą na czas określony do końca 2011 r. W tej sytuacji nie musi występować o konsultacje do związków zawodowych.
Kodeks pracy obliguje pracodawcę do współdziałania ze stroną związkową w razie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Z konsultacji tej wyłączone są umowy terminowe.

Tylko umowy bezterminowe

Kodeks pracy wprowadza wymóg skonsultowania ze stroną związkową zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Dotyczy to także wypowiedzenia wynikających z umowy bezterminowej warunków pracy i płacy. W tych przypadkach konsultacja ma charakter obowiązkowy. Jej pominięcie powoduje, że wypowiedzenie jest wadliwe, a pracownik może żądać uznania go za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy (albo odszkodowania).
Konsultacja związkowa nie jest natomiast wymagana w razie wypowiedzenia przez pracodawcę terminowych umów o pracę (np. umowy zawartej na czas określony czy na okres próbny). W ramach współdziałania z organizacją związkową pracodawca jest bowiem zobligowany wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, a wymóg ten dotyczy tylko wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony.

Brak organizacji związkowej

Pracodawca nie musi przeprowadzać konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli nie działa u niego żadna organizacja związkowa. Wymóg ten odpada także wtedy, gdy wprawdzie działają w zakładzie organizacje związkowe, ale nie reprezentują one danego pracownika. Będzie to miało miejsce w sytuacji, gdy podwładny nie jest w nich zrzeszony i nie zwrócił się do żadnej z nich o obronę praw pracowniczych albo wybrana przez niego organizacja nie wyraziła na to zgody (wyrok SN z 11 września 2001 r. I PKN 624/2000, OSNP z 2003 r. nr 16, poz. 377).
Konsultowanie zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę jest wyłączone także w sytuacjach szczególnych, np. z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Kodeksowej konsultacji nie podlegają także wypowiedzenia umowy o pracę dokonywane w ramach zwolnień grupowych, jeżeli pracodawca zawarł ze związkami zawodowymi stosowne porozumienie. W takim przypadku obowiązują bowiem odrębne procedury współdziałania określone w ustawie o zwolnieniach grupowych.

Związek bez informacji

Firma nie zawsze wie, czy pracownik, któremu zamierza wypowiedzieć umowę o pracę, jest członkiem danej organizacji związkowej lub czy któraś z działających u niego organizacji podjęła się jego obrony. W takim przypadku musi się zwrócić do organizacji związkowych o informację o pracownikach korzystających z ich ochrony. Jeżeli firma nie uczyni tego, przyjmując mylnie, że pracownik nie jest reprezentowany przez żadną organizację związkową, musi się liczyć z konsekwencjami uznania wypowiedzenia za wadliwe (wyrok SN z 11 września 2001 r. I PKN 186/2000; OSNAPiUS z 2002 r. nr 18, poz. 428).
Jeżeli jednak jedna lub kilka organizacji związkowych nie udzieli w wyznaczonym terminie (w ciągu pięciu dni) żądanej informacji, a pracownik, którego dotyczy wypowiedzenie, nie został wskazany w informacjach dostarczonych przez pozostałe organizacje, to firma nie musi przeprowadzać konsultacji związkowej. Tak samo jest, gdy żadna z działających w firmie organizacji związkowych nie udzieli takiej informacji, chyba że sam pracownik powiadomi pracodawcę o przynależności związkowej (wyrok SN z 18 października 2005 r. II PK 90/2005; OSNP z 2006 r. nr 19 – 20, poz. 291).
PRZYKŁAD
Na wypowiedzenie umowy związkowca musi być zgoda jego związku
Firma chce wypowiedzieć członkowi zarządu zakładowej organizacji związkowej umowę zawartą na czas nieokreślony. Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z członkiem takiej organizacji imiennie wskazanym uchwałą tego organu. Skoro więc do wypowiedzenia umowy o pracę takiemu pracownikowi potrzebna jest zgoda zarządu zakładowej organizacji związkowej, nie ma konieczności przeprowadzenia konsultacji. Obowiązek uzyskania zgody jako dalej idący pochłania powinność konsultacji związkowej (wyrok z 5 maja 1999 r. I PKN 678/98, OSNAPiUS z 2000 r. nr 13, poz. 512).
PODSTAWA PRAWNA
Art. 38, 411 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 30 ust. 1, 2 i 21 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.).