Pracownik, który nabędzie prawo do nagrody w okresie zawieszenia działania układu zbiorowego, straci do niego prawo.
W spółce obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy przewidujący nagrody jubileuszowe. W ostatnich trzech latach stosowanie układu było w tej części zawieszone na mocy porozumienia pracodawcy ze związkami zawodowymi. W tym czasie pracownik osiągnął 30-letni okres zatrudnienia uprawniający go do nabycia nagrody. Po okresie zawieszenia układu wystąpił do pracodawcy o wypłatę tej nagrody.
Artykuł 24127 par. 3 k.p. wskazuje bowiem, iż w zakresie i przez czas określony w takim porozumieniu nie stosuje się z mocy prawa wynikających z układu ponadzakładowego oraz z układu zakładowego warunków umów o pracę i innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy. W związku z tym pojawia się wątpliwość, czy zawieszenie stosowania układu zbiorowego pracy oznacza, że pracownicy w okresie zawieszenia zostają z mocy prawa pozbawieni uprawnień wynikających z zawieszonych postanowień układu. A może jednak nabywają te uprawnienia, a tylko data wymagalności (realizacji) tych uprawnień zostaje przesunięta na pierwszy dzień po upływie okresu zawieszenia.
Sąd Najwyższy przychylił się do stanowiska uznającego, że skoro w myśl art. 24127 par. 3 k.p. postanowień układu nie stosuje się w okresie ich zawieszenia, to w tym okresie zawieszone postanowienia układowe nie obowiązują w tym sensie, że pracownicy nie mogą nabyć wynikających z nich uprawnień.
Innymi słowy w okresie zawieszenia stosowania postanowień układu nie obowiązuje przepis, na podstawie którego mogłoby powstać prawo do określonego świadczenia przewidzianego zawieszonym postanowieniem układowym. Pogląd ten znalazł odzwierciedlenie w uchwale Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2008 r. (II PZP 6/08, OSNP z 2008 r. nr 21–22, poz. 308).
Trzeba jednak zaznaczyć, że porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części układu zbiorowego pracy może dotyczyć tylko skutków, które mają nastąpić w przyszłości, a nie zdarzeń prawnych i ich skutków (roszczeń pracowniczych), które już nastąpiły. W konsekwencji za prawidłową przyjmuje się taką wykładnię art. 24127 k.p., z której wynika, że zawierane na jego podstawie porozumienie o zawieszeniu stosowania układu zbiorowego pracy nie może działać ze skutkiem wstecznym.
Nie może ono pozbawiać pracownika prawa do świadczeń, które wynikają z jego skonkretyzowanych roszczeń – zwłaszcza jeżeli stały się one już wymagalne – powstałych przed zawarciem porozumienia. Porozumienie o zawieszeniu stosowania układu zbiorowego pracy nie może zatem działać ze skutkiem wstecznym i pozbawiać pracownika wymagalnych już roszczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2004 r., I PK 199/03, OSNP z 2004 r. nr 22, poz. 384.
Podstawa prawna
Art. 24127 par. 1 – 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).