NIK zapowiada kontrolę w szpitalach psychiatrycznych. Wciąż dochodzi tam do łamania praw pacjentów. Jest to też spowodowane tym, że zamiast 50 rzeczników, którzy mają dbać o ich interesy, udało się powołać 26.
Paweł Biedziak, rzecznik prasowy Najwyższej Izby Kontroli (NIK), zapowiada, że kontrole w szpitalach psychiatrycznych rozpoczną się jeszcze w drugim kwartale tego roku. Skontrolowanych zostanie około 60 placówek – szpitale i specjalistyczne przychodnie.
– Chcemy sprawdzić, jak przestrzegane są prawa ich pacjentów, gdzie najczęściej dochodzi do nieprawidłowości – tłumaczy Paweł Biedziak.
A to, że wciąż nie są respektowane, potwierdza liczba skarg trafiających zarówno do rzecznika praw obywatelskich, jak i rzeczników pacjentów szpitali psychiatrycznych. Najczęściej skarżą się na to, że jest wobec nich stosowany przymus bezpośredni oraz na to, że trafiają do tych placówek bez ich zgody. Dotyczy to 10 proc. z nich.
Sytuacji tych pacjentów nie poprawia też fakt, że rzeczników praw pacjentów szpitali psychiatrycznych wciąż jest ich za mało. Obecnie działa 26 rzeczników, a powinno być 50. W efekcie nie zawsze są w stanie dotrzeć do wszystkich chorych.
– W szpitalu nie ma rzecznika, chociaż na terenie województwa jest osoba, która pełni tę funkcję. Z moich informacji wynika, że żaden z moich pacjentów nie korzystał z jej pomocy – mówi Janusz Kołakowski, dyrektor Wojewódzkiego Podkarpackiego Szpitala Psychiatrycznego w Żurawicy.
Brak kolejnych konkursów na rzeczników pacjentów szpitali psychiatrycznych to m.in. efekt braku pieniędzy na ich powołanie, a także tego, że udział w nich niekiedy zgłaszają osoby bez odpowiednich kwalifikacji. Działanie rzeczników (wynagrodzenie) jest opłacane z budżetu biura rzecznika praw pacjenta. Tegoroczny wynosi zaledwie 6,5 mln zł.
Krystyna Kozłowska, rzecznik praw pacjenta, uważa jednak, że działanie już powołanych rzeczników wzmocniło sytuację pacjentów. Dzięki wchodzącej dzisiaj w życie ustawie z 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2011 r. nr 6, poz. 19) zyskają oni kolejne uprawnienia.
Rzecznicy mają od dzisiaj m.in. prawo wstępu do pomieszczeń szpitala psychiatrycznego związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych (wcześniejszy przepis był bardziej ogólny). W efekcie bez konieczności uzyskiwania zgody np. kierownika placówki czy personelu medycznego może wchodzić m.in. na sale chorych, do pokoju zabiegowego czy laboratorium.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rzecznikiem praw pacjenta szpitala psychiatrycznego może być osoba, która m.in. posiada wyższe wykształcenie, wiedzę na temat praw i wolności człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi. Dodatkowo musi wykazać się doświadczeniem w pracy z takimi osobami. Ponadto nie może być karana. Rzecznikiem na pewno nie może zostać właściciel zakładu opieki zdrowotnej, apteki, hurtowni farmaceutycznej, a także pracownik NFZ lub członek rady funduszu.