Ustawa z 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, która czeka na podpis prezydenta, wprowadza duże ułatwienia w zakładaniu i prowadzeniu żłobków. Zmiany te mają spowodować, że będzie powstawać więcej takich placówek.
Podstawowa zmiana, która to umożliwi, polega na pozbawieniu żłobków statusu zakładu opieki zdrowotnej. To powodowało, że żłobek musiał zapewniać warunki lokalowe, sanitarne oraz normy czasu pracy takie same jak np. szpitale.
Działający na nowych zasadach żłobek będą mogły prowadzić gminy, osoby fizyczne oraz osoby prawne. Będzie on zapewniał opiekę nad dzieckiem przez 10 godzin dziennie, od ukończenia przez nie 20. tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko kończy 3 lata, a w wyjątkowych przypadkach do ukończenia 4 lat. Rodzice będą zobowiązani do ponoszenia opłat za pobyt i posiłki.
Ustawa określa też, jakie kwalifikacje muszą posiadać osoby, które chcą być dyrektorem żłobka. Wymagane jest od nich wykształcenie wyższe i 3-letnie doświadczenie w pracy z małymi dziećmi lub wykształcenie średnie i 5 lat doświadczenia w pracy z dziećmi. Natomiast kwalifikacje zawodowe opiekunów zostały określone w ten sam sposób jak dla opiekuna w klubie dziecięcym. Jednak w żłobkach, które są przeznaczone dla więcej niż 20 dzieci, konieczne jest zatrudnienie co najmniej jednej pielęgniarki lub położnej. Jeden opiekun zajmie się maksymalnie ośmiorgiem dzieci.
– Ponieważ frekwencja obecności w żłobkach wynosi szacunkowo 60 proc., w rzeczywistości jeden opiekun będzie zajmował się mniejszą liczbą dzieci – mówi Ewa Drozd, poseł PO, sprawozdawca ustawy.
Podobnie jak w przypadku klubów dziecięcych szczegółowe wymagania dotyczące warunków lokalowych i sanitarnych określi rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej. Ustawa wskazuje tylko, że żłobek musi zapewniać dwa pomieszczenia, w tym jedno przeznaczone do odpoczynku dla dzieci.
Każdy żłobek będzie wpisany do rejestru prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, który będzie dostępny w biuletynie informacji publicznej. Wpis będzie płatny dla żłobków prowadzonych przez podmioty prywatne, otrzymają one też zaświadczenie o uzyskaniu wpisu do rejestru. Wysokość opłaty określą radni gminy, ale nie może to być więcej niż 50 proc. minimalnej płacy.
Ponadto gmina będzie sprawować nadzór i kontrolę nad warunkami i jakością sprawowanej w żłobkach opieki. Kontrola będzie przeprowadzana przez upoważniane osoby zarówno przed uzyskaniem wpisu do rejestru, jak i w trakcie prowadzenia przez niego działalności.
Żłobek musi też posiadać statut i regulamin organizacyjny, które określą m.in. zadania żłobka, warunki przyjmowania dzieci, godziny otwarcia, zasady ustalania opłat za pobyt dzieci z uwzględnieniem sytuacji związanych z nieobecnością dzieci.