Od stycznia pobieranie nowo przyznanej emerytury uzależnione jest od rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy. Kontynuujący zatrudnienie mogą pobierać emeryturę do końca września.
Od 1 stycznia 2011 r. wszedł w życie art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przewidujący zawieszenie prawa do emerytury dla osób, jeżeli nie rozwiązały one stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia.
Przepis ten w nieco odmienny sposób traktuje emerytów dopiero nabywających uprawnienia emerytalne oraz osoby, które przeszły na emeryturę przed 2011 r., przewidując dla tej drugiej grupy możliwość pobierania emerytury przy kontynuowanym zatrudnieniu do końca września 2011 r. W każdym jednak przypadku dla zawieszenia uprawnień emerytalnych nie ma znaczenia wysokość przychodu osiąganego przez emeryta z tego tytułu.
Ponadto omawiany przepis dotyczy również osób mogących dorabiać bez ograniczeń, a więc takich, które ukończyły już powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
W związku z kontynuowaniem zatrudnienia zawieszeniu podlega nie tylko emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale również okresowa emerytura kapitałowa, jaką ZUS ustalił osobie pozostającej w stosunku pracy ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym (w tzw. II filarze).
Emerytura przyznana z urzędu nie zostanie zawieszona
Ubezpieczony od kilku lat jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, kontynuując jednocześnie zatrudnienie w ramach stosunku pracy. W kwietniu 2011 r. ukończy 65 lat. Zastanawia się, czy zgłosić wniosek o to świadczenie, czy też zdecydować się na emeryturę, którą ZUS przyzna mu z urzędu. Czy będzie to miało znaczenie w przypadku, gdyby nie rozwiązał do tego czasu stosunku pracy?
ZUS przyznaje z urzędu emeryturę osobom pobierającym rentę z tytułu niezdolności do pracy, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Zasada, zgodnie z którą prawo do emerytury ulega zawieszeniu w przypadku nierozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, nie dotyczy tych emerytur. Osoba do niej uprawniona może je pobierać bez względu na kontynuowanie zatrudnienia. Jednak w przypadku gdy osoba uprawniona do renty zgłosiła wniosek o emeryturę najpóźniej ostatniego dnia miesiąca, w którym ukończyła powszechny wiek emerytalny, ZUS rozpatruje zgłoszony wniosek, przyznając świadczenie w tym trybie. Jeśli emeryt nie rozwiązał dotychczasowego stosunku pracy, emerytura przyznana na wniosek podlega zawieszeniu. Może być natomiast wypłacana dotychczasowa renta z tytułu niezdolności do pracy, o ile została przyznana na okres dłuższy niż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Trzeba się zwolnić
Przepis przewidujący zawieszenie prawa do emerytury w przypadku kontynuowania zatrudnienia podjętego przed przejściem na to świadczenie odnosi się przede wszystkim do osób, które prawo do emerytury nabywają od 1 stycznia 2011 r.
ZUS zawiesza im prawo do tego świadczenia od razu po jego przyznaniu. W takiej sytuacji są nie tylko osoby, które wniosek o emeryturę złożyły po 31 grudnia 2010 r., ale również występujący z takim wnioskiem jeszcze w 2010 r., jeżeli warunki wymagane do przyznania tego świadczenia spełnili (spełnią) już w 2011 r.
Nowa regulacja dotyczy również osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. Dla nich jednak ustawodawca przewidział pewien okres przejściowy (do 30 września 2011 r.) na dokonanie wyboru pomiędzy pracą a świadczeniem emerytalnym.
Pomimo tego, że pozostają w stosunku pracy nawiązanym przed ustaleniem prawa do emerytury, w okresie tym mogą kontynuować zatrudnienie i pobierać jednocześnie przyznane świadczenie.
Jeśli do końca września br. nie rozwiążą stosunku pracy, ZUS zawiesi im prawo do emerytury od 1 października 2011 r. Aby uniknąć takich konsekwencji, muszą dostarczyć do ZUS dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z pracodawcą, gdy pozostawali w stosunku pracy przed uzyskaniem uprawnień emerytalnych.
W styczniu br. ZUS wysłał do zatrudnionych emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., informację o nowych warunkach pobierania świadczenia.
Należy podkreślić, że warunek rozwiązania stosunku pracy do końca września 2011 r. spełniony jest wówczas, gdy do tej daty ustało zatrudnienie.
Oznacza to, że nie wystarczy samo złożenie wypowiedzenia umowy o pracę. Jeśli okres tego wypowiedzenia upłynie w październiku lub później, ZUS zawiesi prawo do emerytury od 1 października 2011 r. Wypłata świadczenia będzie mogła być wtedy podjęta na wniosek emeryta złożony z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia.
ZUS podejmie wypłatę wcześniej pobieranej emerytury
Po rozwiązaniu stosunku pracy z końcem 2008 r. ubezpieczona nabyła prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. W czerwcu 2009 r. ponownie się zatrudnił na pół etatu i pracę tę wykonuje do dnia dzisiejszego. Po ukończeniu 60 lat w grudniu 2010 r. zgłosiła wniosek o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym i ZUS przyznał jej to świadczenie. Obecnie pobiera nową emeryturą, która okazała się wyższa od poprzednio wypłacanej. Czy w przypadku kontynuowania zatrudnienie po 30 września 2011 r. ZUS zawiesi jej prawo do obydwu emerytur?
Zdarza się, że emeryt ma ustalone prawo do więcej niż jednego świadczenia emerytalnego (np. do wcześniejszej emerytury oraz do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym). Jeśli rozwiązał stosunek pracy przed nabyciem prawa do pierwszej emerytury, a następnie podjął zatrudnienie, które kontynuuje po przyznaniu drugiego świadczenia, ZUS zawiesza prawo do aktualnie pobieranej emerytury. W takiej sytuacji podejmuje jednak wypłatę emerytury, która była dotychczas zawieszona.
Zakończyć każdą pracę
Pobieranie emerytury przez emeryta kontynuującego zatrudnienie uzależnione jest od rozwiązania wszystkich stosunków pracy, w jakich pozostawał on przed nabyciem uprawnień emerytalnych.
Dotyczy to również zatrudnienia wykonywanego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (oprócz Australii).
Warunek rozwiązania stosunku pracy kontynuowanego po przejściu na emeryturę spełniony jest również wtedy, gdy pracownik rozwiąże ze swoim pracodawcą dotychczasowy stosunek pracy, a następnie nawiąże go ponownie z tym samym zakładem pracy.
Wypłata przyznanego świadczenia możliwa jest jednak tylko wtedy, gdy ponowne zatrudnienie nastąpi nie wcześniej niż w dniu, od którego została przyznana emerytura. Tak więc jeśli emeryt nabył uprawnienia emerytalne np. od 1 stycznia (rozwiązując wcześniej stosunek pracy), ponownie może się zatrudnić nie wcześniej niż tego właśnie dnia.
ZUS zawiesi prawo do emerytury, gdy emeryt pracuje na pół etatu w UE
Od listopada 2010 r. osoba ubezpieczona jest uprawniona do polskiej emerytury. Cały czas pozostaje jednak w zatrudnieniu z holenderskim pracodawcą, podjętym przed nabyciem uprawnień emerytalnych. Uzgodniła z nim, że od 1 lipca 2011 r. będzie pracowała tylko na pół etatu. Czy wykonywanie takiej pracy będzie mogła łączyć z pobieraniem emerytury również po 30 września 2011 r.? Jeśli nie będzie to możliwe, to czy dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy może przekazać za pośrednictwem holenderskiej instytucji ubezpieczeniowej?
Przepis przewidujący zawieszenie prawa do emerytury dla osób, które nie rozwiązały stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia, ma zastosowanie do wszystkich stosunków pracy zawartych przez emeryta, bez względu na ich liczbę oraz wymiar czasu pracy, w tym również do stosunków pracy zawartych w krajach UE. Także emeryt pracujący w kraju unijnym (nawet na pół etatu) musi więc rozwiązać stosunek pracy do 30 września 2011 r. Inaczej ZUS zawiesi wypłatę emerytury od października. Wtedy wniosek o podjęcie wypłaty z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia będzie można zgłosić bezpośrednio do ZUS lub za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej państwa zamieszkania. ZUS uzna za datę zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury datę zgłoszenia tego wniosku w instytucji zagranicznej.
Kiedy wypłata emerytury
Jeśli ZUS zawiesił prawo do emerytury w związku z kontynuowaniem stosunku pracy nawiązanego przed nabyciem prawa do tego świadczenia, wypłatę emerytury może podjąć dopiero po ustaniu tego zatrudnienia.
W tym celu emeryt musi zgłosić odpowiedni wniosek w tej sprawie dołączając świadectwo pracy albo zaświadczenie pracodawcy, potwierdzające fakt i datę rozwiązania stosunku pracy.
Data podjęcia wypłaty emerytury uzależniona jest w dużej mierze od tego, kiedy emeryt dostarczy do ZUS wniosek wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia.
Jeśli uczyni to przed uprawomocnieniem się decyzji przyznającej emeryturę (tj. w ciągu miesiąca od daty otrzymania tej decyzji), ZUS podejmie jej wypłatę od pierwszego dnia miesiąca, w którym został rozwiązany stosunek pracy.
Jeśli emeryt nabył prawo do emerytury w innym dniu niż pierwszy dzień miesiąca, wypłata emerytury przysługuje w takim przypadku od dnia nabycia uprawnień emerytalnych. Od wspomnianej zasady istnieje jeden wyjątek. W przypadku bowiem, gdy stosunek pracy ustał ostatniego dnia miesiąca, wypłata emerytury przysługuje od pierwszego dnia następnego miesiąca.
Nieco inne zasady podjęcia wypłaty emerytury zawieszonej w związku z kontynuowaniem zatrudnienia obowiązują wówczas, gdy wniosek w tej sprawie, wraz z dokumentem potwierdzającym rozwiązanie stosunku pracy, zostanie zgłoszony po dniu uprawomocnienia się decyzji o przyznaniu tego świadczenia.
Jeśli stosunek pracy został rozwiązany w innym dniu niż ostatni dzień miesiąca, ZUS może podjąć wypłatę świadczenia od pierwszego dnia miesiąca, w którym został rozwiązany stosunek pracy. Jeśli natomiast stosunek pracy ustał ostatniego dnia miesiąca, wypłata emerytury przysługuje od pierwszego dnia następnego miesiąca.
W obydwu przypadkach emerytura może być jednak wypłacana nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wspomnianego wniosku o podjęcie jej wypłaty wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia.
Ważne!
Aby uniknąć zawieszenia emerytury, trzeba dostarczyć do ZUS dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z pracodawcą
300 tys. pracujących emerytów ma w tym miesiącu otrzymać z ZUS informacje o zmianie przepisów
60 tys. osób będzie musiało zwolnić się z pracy, chcąc zachować prawo do emerytury
PODSTAWA PRAWNA
Art. 6, 27 i 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 257, poz. 1726).
Art. 103a, 134 – 135 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).