RPO Irena Lipowicz chce wyjaśnień, jakie koszty pogrzebu powinny być udokumentowane, by ZUS mógł wypłacić zasiłek pogrzebowy. Chodzi o sytuację, gdy koszty pokrywa osoba inna niż członek rodziny zmarłego. RPO skierował w tej sprawie wystąpienie do prezesa ZUS.

Dotyczy to takich sytuacji, gdy pogrzeb może organizować np. pracodawca, dom pomocy społecznej, powiat czy gmina. RPO zwraca uwagę, że ZUS ocenia wówczas, za które wydatki związane z pogrzebem przysługuje zwrot kosztów.

Do Rzecznika Prawa Obywatelskich wpływają skargi związane z ustalaniem prawa do zasiłków pogrzebowych. Regulują je przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 1998 roku.

Rzecznik zwraca uwagę, że katalog kosztów pogrzebu ulega zmianom. Zaznacza, że wcześniej do kosztów pogrzebu można było zaliczyć koszty stypy oraz wydatki związane z ceremonią kościelną. Obecnie ZUS nie uznaje kosztów, które nie były poniesione bezpośrednio na pochówek i nie zalicza do kosztów pogrzebu np. wydatków na nagrobek.

RPO zaznacza, że sądy często nie podzielają stanowiska ZUS w sprawie kosztów pogrzebu (np. koszty stypy, wydatki na nagrobek). Dlatego zwraca się do ZUS o przedstawienie, na jakich zasadach ustalane są koszty pogrzebu.

Zasiłek pogrzebowy wynosi obecnie 6 406 zł, a od 1 marca 2011 roku ma wynosić 4 tys. zł.

Jak poinformował PAP Wojciech Andrusiewicz z biura prasowego ZUS, ustawa nie określa wydatków, które należy uznać za koszty pogrzebu. ZUS przyjął zatem, że koszty pogrzebu obejmują działania w związku ze złożeniem ciała bądź urny do grobu. Takie rozumienie - w ocenie ZUS - najbardziej odpowiada przepisom ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Według ZUS koszt wystawienia nagrobka to wydatek niekonieczny, który nie powinien być finansowany z ubezpieczenia społecznego ani z budżetu państwa. Podobnie ma się rzecz ze stypą.

Jak wyjaśnia ZUS, może dochodzić do sytuacji, gdy koszty pogrzebu poniosło kilka osób. W takich sytuacjach zasiłek należy podzielić proporcjonalnie. Przedstawienie rachunku wyłącznie za trumnę nie wystarcza; potrzebne są rachunki także za inne wydatki, związane z pogrzebem.

Zasiłek pogrzebowy wynosi obecnie 6 406 zł, a od 1 marca 2011 roku ma wynosić 4 tys. zł.