Samorządom pozostały trzy tygodnie na wypłatę dodatku uzupełniającego nauczycielom, którzy w ubiegłym roku nie osiągali średnich płac. W tym zakresie zostaną one skontrolowane przez regionalne izby obrachunkowe. Podstawą kontroli ma być sporządzone przez każdą gminę sprawozdanie z wpłaconego nauczycielom wyrównania.
W tym roku gminy po raz drugi będą miały obowiązek wypłacenia wyrównań nauczycielom, którzy nie mieli zapewnionych średnich płac. Wcześniej, od 2000 roku taki obowiązek był tylko na nie nałożony. Nie przewidywał jednak żadnych sankcji. Obecnie w tym zakresie gminy będą kontrolowane przez regionalne izby obrachunkowe.

14 składników pensji

Gminy mają obowiązek wyliczenia średnich pensji według wzorów określonych w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z 13 stycznia 2010 r. dotyczącego średnich płac nauczycieli. Tak więc wszystkie placówki, a nie tylko szkoły, powinny być uwzględniane przy wyliczaniu średnich płac nauczycieli z określonym stopniem awansu w przeliczeniu na pełne etaty. Samorządy powinny wyliczać średnią przy uwzględnieniu 14 składników wynagrodzenia pedagogów. Jeśli np. stażyści ze wszystkich szkół na terenie gmin nie osiągają średniej, to różnica kwoty wypłaconej zgodnie ze średnią a kwotą już przez nich otrzymaną będzie im wpłacona w dodatku uzupełniającym. Gdy wyliczona różnica na pełny etat wyniesie 100 zł, to nauczyciel zatrudniony na pół etatu otrzyma 50 zł. Z kolei nauczyciel zatrudniony na 1,5 etatu otrzyma wyrównanie do pełnego etatu w wysokości 100 zł. Ponadto jeśli nauczyciel był zatrudniony w ubiegłym roku przez sześć miesięcy, otrzyma 50 zł dodatku proporcjonalnie do jego zatrudnienia. Na taki dodatek mogą też liczyć ci, którzy już nie pracują w szkole i nie osiągnęli średniej. W rozporządzeniu został też określony wzór sprawozdania dla samorządów z wykonania obowiązku zapewniania pedagogom średnich płac.
W tym roku zmienią się też zasady wyliczania wynagrodzenia, gdy nauczyciele przebywają na urlopie. Do ich pensji za urlop wypoczynkowy został dodany kolejny dodatek, który ma wpływać na zwiększenie wynagrodzenia wypłacanego nauczycielom w czasie wakacji lub ferii. Wcześniej samorządy przy wypłacaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w tym czasie musiały uwzględnić m.in.: pensję zasadniczą, dodatki za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz warunki pracy. Po zmianie rozporządzenia w sprawie wyliczenia średnich płac uwzględnia ono też jednorazowy dodatek uzupełniający. Samorządy wypłacają go tym pedagogom, którzy nie osiągają średniej płacy zagwarantowanej w art. 30 Karty nauczyciela. Dodatek ten jest wyrównaniem do średniej za cały rok. Dlatego w wynagrodzeniu miesięcznym za urlop będzie uwzględniany w wysokości 1/12 kwoty wyrównania.

Terminowa pensja

Ostatnia nowelizacja ustawy Karta nauczyciela z 19 listopada 2009 r. wprowadziła zmiany terminów dotyczących wypłaty nauczycielom dodatku uzupełniającego.
Przesunięcie terminów pozwoli na prawidłowe wyliczenie środków finansowych przekazanych na płace dla pedagogów. Zgodnie z nowelizacją wszystkie samorządy będą musiały do 20 stycznia przeprowadzić analizę wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Następnie tym, którzy nie osiągnęli średnich płac zagwarantowanych w ustawie, do 31 stycznia wypła- cić dodatek uzupełniający. Wszystkie samorządy będą też musiały do 17 lutego złożyć do regionalnych izb obrachunkowych, dyrektorów szkół i związków zawodowych sprawozdanie z osiągania średnich. Nowelizacja Karty nauczyciela zobowiązała też ministra edukacji narodowej do sporządzenia jednolitego wzoru sprawozdania dla gmin. Jego wprowadzenie ma ułatwić gminom prawidłowe wykonanie ciążącego na nich obowiązku.

Izba kontroluje

Samorządy co roku też są kontrolowane przez RIO w zakresie wywiązywania się z ustawowego obowiązku dotyczącego zapewnienia średnich płac pedagogom. Izba sprawdza gminę dwukrotnie. Pierwszy raz weryfikuje poprawność sporządzonego sprawozdania. Jeśli okaże się, że są w nim nieprawidłowości, gmina będzie musiała je wyjaśnić. Drugie sprawdzenie nastąpi przy okazji kompleksowej kontroli gminy. Kontrolerzy będą wtedy badać stopień osiągnięcia w samorządach wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli. Takie kontrole mają być dokonywane w samorządach raz na cztery lata, ale 25 proc. gmin zostanie skontrolowanych już w 2010 roku. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości RIO powiadomi wojewodę o niewykonywaniu tego zadania przez gminę. Dodatkowo związki zawodowe i dyrektor szkoły będą mogli wskazać regionalnej izbie obrachunkowej ewentualne nieprawidłowości w sprawozdaniu.
Ostatnie zmiany w zakresie sposobu wyliczania średnich płac nauczycieli weszły w życie 1 stycznia 2011 r.
Terminy rozliczenia pensji nauczycieli za 2010 rok
Gmina ma obowiązek do:
● 20 stycznia – sporządzić analizę poniesionych wydatków na pensje pedagogów,
● 31 stycznia – wypłacić dodatek uzupełniający nauczycielom, którzy nie osiągnęli średnich płac,
● 10 lutego – sporządzić sprawozdanie z poniesionych wydatków na pensje pedagogów,
● 17 lutego – przesłać sprawozdanie dyrektorowi szkoły, oświatowym związkom zawodowym oraz regionalnym izbom obrachunkowym.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z 19 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela (Dz.U. nr 213, poz. 1650).
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 6, poz. 35 z późn. zm.).