Obniżenie od 1 stycznia 2008 r. wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie rentowe do 6 proc. nie spowoduje konieczności ponownego ustalania podstawy wymiaru zasiłku tylko dlatego, że kolejny przysługuje za okres, w którym obowiązuje ta niższa stopa procentowa składki.

Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących z tytułu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu stanowi w przypadku pracowników przeciętne miesięczne wynagrodzenie, a w przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami przeciętny miesięczny przychód z okresu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Są jednak sytuacje, które omówimy niżej, gdy podstawy wymiaru zasiłków nie stanowi wynagrodzenie lub przychód z okresu bezpośrednio poprzedzającego powstanie niezdolności do pracy.
Bez ustalania podstawy na nowo
Obowiązuje zasada, że nie ustala się na nowo podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków, jeżeli w ich pobieraniu nie ma przerwy lub przerwa jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. Oznacza to, że podstawę wymiaru kolejnego świadczenia przysługującego ubezpieczonemu będzie stanowiła podstawa wymiaru ustalona dla poprzednio pobieranego świadczenia. Jeśli przykładowo pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 17 do 28 września 2007 r. i z tego tytułu miał prawo do zasiłku chorobowego, to podstawę wymiaru tego zasiłku stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres od września 2006 r. do sierpnia 2007 r. Gdy pracownik ten ponownie zachorował w okresie od 10 do 21 grudnia 2007 r. i miał prawo do zasiłku chorobowego, to z uwagi, że przerwa w pobieraniu zasiłków była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe (wynosi dwa miesiące kalendarzowe - październik i listopad 2007 r.), w celu obliczenia zasiłku przysługującego pracownikowi w grudniu 2007 r. nie ustala się na nowo podstawy wymiaru, lecz przyjmuje się poprzednio ustaloną podstawę wymiaru. Podstawę tę za okres niezdolności do pracy z powodu choroby od 10 do 21 grudnia 2007 r. stanowi zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres od września 2006 r. do sierpnia 2007 r., które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od 17 do 28 września 2007 r.
Zasiłki różnego rodzaju
Przedstawioną wyżej zasadę nieustalania podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków stosuje się bez względu na rodzaj zasiłków pobieranych bezpośrednio po sobie lub po przerwie krótszej niż trzy miesiące kalendarzowe.
Zapamiętać jednak trzeba, że ponownie należy ustalić podstawę wymiaru kolejnego zasiłku, mimo przerwy krótszej niż trzy miesiące kalendarzowe w stosunku do poprzednio pobieranego zasiłku, jeżeli w okresie tej przerwy ma miejsce zmiana wymiaru czasu pracy.
Zmiana stopy procentowej składki rentowej
Stopy procentowe składki na ubezpieczenie rentowe są następujące:
  •  od 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2007 r. - 13 proc. podstawy wymiaru,
  •  od 1 lipca do 31 grudnia 2007 r. - 10 proc. podstawy wymiaru,
  •  od 1 stycznia 2008 r. - 6 proc. podstawy wymiaru.
Warto wiedzieć, że nie ustala się ponownie podstawy wymiaru, jeżeli kolejny zasiłek przysługuje za okres, w którym obowiązuje niższa stopa procentowa składki na ubezpieczenia rentowe lub gdy w przerwie między okresami pobierania zasiłków pracownik uzyskał przychód, od którego potrącono niższą składkę na ubezpieczenia rentowe.
Przeanalizujmy powyższe na podstawie następującego stanu faktycznego: pracownica otrzymująca stały miesięczny przychód w kwocie 3,9 tys. zł chorowała w okresie od 12 do 21 grudnia 2007 r. Za okres niezdolności do pracy w grudniu 2007 r. pracownica miała prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od grudnia 2006 r. do listopada 2007 r. Wynagrodzenie uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego wynosiło:
  •  3170,31 zł miesięcznie za okres od grudnia 2006 r. do czerwca 2007 r. (przychód 3,9 tys. zł miesięcznie, pomniejszony o kwotę potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne - 18,71 proc. wynoszącą 729,69 zł miesięcznie), łącznie za ten okres 22 192,17 zł (3170,31 zł x 7 miesięcy),
  •  3287,31 zł miesięcznie za okres od lipca do listopada 2007 r. (przychód 3,9 tys. zł miesięcznie, pomniejszony o kwotę potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne - 15,71 proc., wynoszącą 612,69 zł miesięcznie), łącznie za ten okres 16 436,55 zł (3287,31 zł x 5 miesięcy).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownicy za okres od 12 do 21 grudnia 2007 r. wynosiło zatem 3219,06 zł (22 192,17 zł + 16 436,55 zł = 38 628,72 zł; 38 628,72 zł : 12 miesięcy = 3219,06 zł).
Jeśli ponowna niezdolność do pracy z powodu choroby wystąpiłaby w okresie od 25 marca do 4 kwietnia 2008 r., za jej okres pracownicy przysługiwałoby prawo do wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 kodeksu pracy. Ponieważ przerwa w pobieraniu zasiłku chorobowego w grudniu 2007 r. i wynagrodzenia za czas choroby w marcu i kwietniu 2008 r. jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe, podstawy wymiaru tego wynagrodzenia nie należy ustalać na nowo. Jest to ta sama kwota (3219,06 zł), która stanowiła podstawę wymiaru zasiłku chorobowego wypłacanego w grudniu 2007 r., tj. miesięczny przychód pomniejszony o kwotę potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne wynoszących 18,71 proc. za okres od grudnia 2006 r. do czerwca 2007 r. i 15,71 proc. za okres od lipca do listopada 2007 r. Podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownicy za okres od 25 marca do 4 kwietnia 2008 r. nie należy ustalać ponownie, mimo że w przerwie między okresami pobierania zasiłku chorobowego i wynagrodzenia za czas choroby pracownica otrzyma (za styczeń, luty i część marca 2008 r.) wynagrodzenie, od którego zostaną potrącone niższe składki na ubezpieczenie rentowe.
PRZYKŁAD
PRZERWA W POBIERANIU ZASIŁKÓW KRÓTSZA NIŻ TRZY MIESIĄCE
Pracownica będąca w ciąży była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie od 6 do 24 sierpnia 2007 r. Podstawę wymiaru przysługującego pracownicy zasiłku chorobowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone jej za okres od sierpnia 2006 r. do lipca 2007 r. Następnie w okresie od 15 do 26 października 2007 r. pracownica korzystała z opieki nad chorym dzieckiem, a od 27 do 30 października 2007 r. ponownie otrzymała zwolnienie lekarskie z tytułu własnej choroby. Ponieważ przerwa w pobieraniu zasiłków: chorobowego w sierpniu oraz opiekuńczego i chorobowego w październiku - jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe, podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego i chorobowego nie ustala się ponownie. Podstawę tę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2006 r. do lipca 2007 r., które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownicy w sierpniu 2007 r. Z uwagi, że 4 stycznia 2008 r. pracownica urodziła dziecko, podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego jej od 4 stycznia 2008 r. również nie ustala się ponownie. Przerwa w pobieraniu zasiłków - chorobowego w październiku i macierzyńskiego w styczniu - jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. Podstawę tę stanowi zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2006 r. do lipca 2007 r., które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownicy w sierpniu 2007 r. i zasiłku opiekuńczego oraz chorobowego w październiku 2007 r.
PRZYKŁAD
ZMIANA WYMIARU CZASU PRACY
Pracownik zatrudniony jest do 31 grudnia 2007 r. w połowie wymiaru czasu pracy, a od 1 stycznia 2008 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Był on niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 5 do 16 listopada 2007 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu zasiłku chorobowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od listopada 2006 r. do października 2007 r. Jeśli w okresie od 11 do 22 lutego 2008 r. będzie sprawował opiekę nad chorą żoną (wie, że będzie taka konieczność), to mimo że przerwa między okresami pobierania zasiłków (chorobowego w listopadzie 2007 r. i opiekuńczego w lutym 2008 r.) jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe, ze względu na zmianę wymiaru czasu pracy podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego powinna być ustalona ponownie. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego w lutym stanowi wynagrodzenie pracownika po zmianie wymiaru czasu pracy, tj. za styczeń 2008 r.
PODSTAWA WYMIARU PO WALORYZACJI
Gdy podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku podlegała waloryzacji, podstawę wymiaru kolejnego zasiłku stanowi kwota przyjęta jako podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku, po waloryzacji.
ANETA MAJ
PODSTAWA PRAWNA
Art. 40 i 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
Art. 92 par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).