Wielu pracodawców (np. stosujących pracę zmianową) sporządza harmonogramy czasu pracy. W praktyce z różnych przyczyn leżących zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracowników ulegają one modyfikacji. W takiej sytuacji powstaje pytanie, jak często można dokonywać zmian w ustalonym harmonogramie czasu pracy?

Pojęcie harmonogramu czasu pracy nie zostało zdefiniowane w przepisach kodeksu pracy.
Powszechnie przyjmuje się, że harmonogram czasu pracy jest to sporządzony przez pracodawcę grafik, w którym ustalone są dni pracy, dni wolne od pracy, niedziele i święta oraz godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy w poszczególnych dniach.
Harmonogram czasu pracy powinien być sporządzony na każdy okres rozliczeniowy obowiązujący u danego pracodawcy i z odpowiednim wyprzedzeniem ogłaszany pracownikom w sposób przyjęty w danym zakładzie pracy.
W celu uniknięcia wątpliwości związanych z tworzeniem harmonogramu czasu pracy pracodawcy mogą wprowadzać szczegółowe regulacje w tym zakresie w regulaminie pracy. Powinni przy tym wskazać, na jaki okres tworzony jest dany grafik (zwykle na okres rozliczeniowy), kiedy i w jaki sposób się go ogłasza. Z pewnością harmonogram należy ogłosić pracownikom z odpowiednim wyprzedzeniem. Powinno to nastąpić co najmniej ostatniego dnia poprzedniego okresu rozliczeniowego.
Czy raz ustalony harmonogram czasu pracy można zmienić?
Z jednej strony brak jest przepisów w kodeksie pracy, które by tego zakazywały. Z drugiej strony dowolne, jednostronne zmiany grafiku przez pracodawcę niweczyłyby cel jego tworzenia. Dlatego też w interesie pracodawców powinno być jasne ustalenie tych reguł. W regulaminie pracy można wskazać przypadki, kiedy dopuszczalna jest zmiana grafiku. Przykładowo może to obejmować choroby lub urlopy pracowników lub umotywowany wniosek pracownika. Poza wymienionymi przypadkami grafik nie będzie mógł ulec zmianie. W braku jakichkolwiek uregulowań wewnątrzzakładowych zmiana harmonogramu czasu pracy powinna następować wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, najlepiej w porozumieniu z pracownikiem. Wszelkie modyfikacje grafiku powinny być ponadto dokonywane z uwzględnieniem norm czasu pracy, w szczególności prawa do 11-godzinnego dobowego odpoczynku, a także doby pracowniczej.
KATARZYNA DULEWICZ
radca prawny i partner CMS Cameron McKenna
Katarzyna Dulewicz, radca prawny i partner CMS Cameron McKenna / DGP