Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje m.in. warunki bhp. Jakie mogą być konsekwencje takiej kontroli?
Państwowa Inspekcja Pracy jest powołana do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp. Inspektorzy PIP prowadzący kontrolę w zakładach pracy w razie stwierdzenia naruszenia prawa mają wiele uprawnień administracyjnych. W niektórych przypadkach mniejszej wagi ograniczają się jedynie do przekazania instrukcji i pouczeń ustnie. Najczęściej jednak w razie stwierdzenia naruszeń prawa pracy inspektor kieruje do pracodawcy pisemne wystąpienie lub nakaz. Wystąpienie nie ma charakteru decyzji administracyjnej. Wydawane jest w przypadkach, kiedy nie może być wydany nakaz. Powinno zawierać wnioski pokontrolne i ich podstawę prawną. Pracodawca jest zobowiązany w terminie wskazanym w wystąpieniu, jednak nie dłuższym niż 30 dni, zawiadomić PIP o sposobie realizacji wniosków pokontrolnych.
Nakaz wydawany jest w przypadku stwierdzenia, iż warunki pracy w zakładzie stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia zatrudnionych w nim pracowników bądź naruszono przepisy i zasady bhp. Jego celem zaś jest usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i zagrożeń. Nakaz jest decyzją administracyjną, od której przysługuje odwołanie. Jego skutki mogą być poważne. Kiedy dalsze prowadzenie pracy zagraża życiu lub zdrowiu pracowników, PIP może nakazać wstrzymanie prac, wstrzymanie eksploatacji maszyn i urządzeń lub zakazać wykonywania pracy w miejscach, gdzie stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla ludzi, a nawet nakazać całkowite zaprzestanie prowadzenia danej działalności. Nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu. PIP jest uprawniona do nakładania grzywny do 2 tys. zł. przy pierwszym przewinieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracowników i do 5 tys. zł przy kolejnych. Inspektor PIP może wystąpić do sądu o nałożenie grzywny do 30 tys. zł. Inspektor pracy może też wystąpić do ZUS z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi na najbliższy rok składkowy o 100 proc. składki na ubezpieczenie wypadkowe, jeżeli w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bhp. Decyzje w tej sprawie wydaje ZUS.
Aleksandra Minkowicz-Flanek, radca prawny, kieruje praktyką prawa pracy PwC Legal