Nowy sposób ustalania prawa do świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego - to najważniejsze elementy przyjętych we wtorek przez rząd założeń do projektu nowelizacji ustaw: o świadczeniach rodzinnych oraz o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Jak poinformowało Centrum Informacyjne Rządu, w ustawie o świadczeniach rodzinnych zaproponowano m.in.: zmianę definicji dochodu w części dotyczącej dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z propozycją, dochodem rodzinnym będzie suma dochodów osiągniętych przez rodzinę w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, podzielona przez liczbę miesięcy, w których ten dochód był osiągany. Dzięki temu dochód ten będzie bardziej oddawał stan rzeczywisty. Dotychczas dochód ten był dzielony przez liczbę miesięcy w roku.

W założeniach proponuje się też zmianę przesłanek utraty dochodu. W przypadku utraty przez członka rodziny dochodu, od dochodu rodziny odejmuje się przeciętną miesięczną kwotę utraconego dochodu. Dochodu rodziny nie będzie się pomniejszać o dochód utracony wówczas, gdy w tym samym roku kalendarzowym osoba uzyskała inny dochód i nie utraciła go przed zgłoszeniem wniosku o zasiłek.

Zmienione mają być też przesłanki uzyskania dochodu. Gdy członek rodziny uzyska dochód po roku, z którego dochody są podstawą do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, do dochodu rodziny będzie dodawana miesięczna kwota dochodu uzyskanego przez członka rodziny, o ile dochód ten będzie przez tę osobę otrzymywany w dniu ustalania prawa do świadczeń.

Z katalogu dochodów rodziny wyłączone mają być stypendia za wyniki w nauce i sporcie.

Zmiany dot. świadczeń pielęgnacyjnych

Ujednolicona ma być też sytuacja prawna w kwestii pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Obecnie osoba, która ma ustalone prawo do renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka (przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego), posiada prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Natomiast zdarza się, że osoba pobierająca emeryturę lub rentę nie ma takiej możliwości.

W założeniach proponuje się też uniemożliwienie otrzymywania więcej niż jednego świadczenia pielęgnacyjnego w rodzinie. Wprowadzony ma być przepis, na podstawie którego możliwe będzie przeprowadzanie wywiadów (lub korzystanie z wywiadów przeprowadzonych już przez ośrodek pomocy społecznej) u osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Usunie to wątpliwości dotyczące stanu faktycznego - że osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne rzeczywiście sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną.



Zakłada się też objęcie zasiłkiem pielęgnacyjnym wszystkich osób uprawnionych do jego otrzymywania. Oznacza to, że zasiłek ten będzie przyznawany również osobie niepełnosprawnej powyżej 16. roku życia z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, jeżeli dysfunkcja wystąpiła do ukończenia 21 lat.

Najważniejsze zmiany w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów to: wygaszanie należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń alimentacyjnych w sytuacji śmierci osoby zobowiązanej do ich zwrotu oraz wprowadzenie możliwości pobierania alimentów z funduszu alimentacyjnego przez uprawnioną osobę pełnoletnią, która ma własne dziecko.

Proponowane w założeniach zmiany są konsekwencją orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 30 czerwca 2009 r. dotyczącego sposobu ustalania prawa do świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Trybunał orzekł, że rozporządzenie nie może zmieniać ustawy i ustanawiać dodatkowych warunków do otrzymania świadczeń rodzinnych. Stwierdził tym samym, że artykuł rozporządzenia ministra polityki społecznej w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne jest niezgodny z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że wszystkie elementy, warunkujące przyznawanie świadczeń powinny zostać umieszczone w ustawie, zwłaszcza gdy chodzi o uwarunkowania praw socjalnych obywateli. Przypomniał też, że rozporządzenie jest wydawane w celu wykonania ustawy, a jego zakres nie może wykraczać poza upoważnienie w niej zawarte.