Przyszłe strony stosunku pracy w umowie przedwstępnej mogą się zobowiązać do zawarcia umowy o pracę. Jakie roszczenia przysługują stronom takiej umowy?
Zawarcie umowy o pracę może poprzedzać zobowiązanie się jednej lub obu stron do zawarcia takiej umowy. Umowa przedwstępna w tym zakresie powinna określać wszystkie istotne postanowienia przyszłej umowy o pracę. Przepisy kodeksu pracy nie przewidują wprawdzie tego rodzaju umowy, jednak zawarcie umowy przedwstępnej jest możliwe poprzez odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu cywilnego w związku z art. 300 k.p. i nie pozostaje ono w sprzeczności z zasadami prawa pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 marca 1977 r., I PRN 22/77, LEX nr 14368).
Umowa przedwstępna, dotycząca przyszłej umowy o pracę, nie skutkuje nawiązaniem stosunku pracy, gdyż stronami dokonywanych w niej uzgodnień są ewentualny przyszły pracodawca i ewentualny przyszły pracownik. Zawarcie umowy przedwstępnej daje stronom uprawnienia określone przepisami prawa cywilnego, którymi są albo roszczenie o naprawienia szkody, którą strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy, albo roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej (o ile umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy).
Przyjmuje się jednak, że roszczenie o zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę przysługuje wyłącznie niedoszłemu pracownikowi. W konkretnym przypadku oznacza to, że jeśli przyszły pracodawca jako strona, która zobowiązała się do zatrudnienia danej osoby w charakterze pracownika, uchyla się od zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę, to przyszły pracownik może żądać zawarcia umowy bądź odszkodowania. Wynikające z umowy przedwstępnej roszczenia przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta (por. wyrok. SN z 17 lipca 2009 r., I PK 26/09, LEX nr 523544).
Arkadiusz Sobczyk, radca prawny, Kancelaria Prawna Sobczyk i Współpracownicy