O 18 proc. wzrośnie kryterium dochodowe uprawniające do zasiłków z pomocy społecznej. Z 444 zł do 511 zł zostanie podniesiona maksymalna wysokość zasiłku stałego. Większa liczba osób otrzymujących wyższe świadczenia będzie kosztować budżet 570 mln zł.
Na ostatnim posiedzeniu komisji trójstronnej (KT) rząd i partnerzy społeczni porozumieli się w sprawie podwyższenia kryteriów dochodowych uprawiających do świadczeń z pomocy społecznej. Od października będą więc wyższe, a dzięki temu więcej osób będzie mogło się ubiegać w gminach o wsparcie. Ostatni raz podwyżkę przeprowadzono w 2006 roku, a podczas przypadającego w ubiegłym roku ustawowego terminu weryfikacji kryteriów, ze względu na konieczność oszczędzania, rząd podjął decyzję o ich zamrożeniu na kolejne trzy lata. Zamrożone też wtedy zostały progi uprawniające do zasiłków rodzinnych na dzieci.

Więcej osób z pomocą

Wysokość kwot kryteriów dochodowych określana jest na podstawie przeprowadzanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS) badania progu interwencji socjalnej. Instytut ten co roku podaje też wysokość minimum egzystencji, czyli takiego poziomu dochodów w różnych typach gospodarstw domowych, który zapewnia zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Z danych za 2009 rok wynika, że obowiązujące obecnie kryterium dochodowe dla rodzin znalazło się poniżej minimum egzystencji. A to oznacza, że osoby, które nie mają wystarczających dochodów na utrzymanie się przy życiu, nie mają prawa do świadczeń z pomocy społecznej.
Na przykład trzyosobowa rodzina może z niej skorzystać, jeśli dochód na jednego jej członka wynosi 351 zł. A IPiSS wskazuje, że minimum egzystencji wynosi dla niej 392 zł.
KT podjęła uchwałę, że od 1 października tego roku progi dochodowe wyniosą 546 zł dla osoby samotnie gospodarującej (wzrost o 69 zł) oraz 415 zł dla osoby w rodzinie (wzrost o 64 zł). Nowe wysokości kryteriów minister pracy i polityki społecznej musi ogłosić w obwieszczeniu, bez możliwości wprowadzania zmian, do 15 lipca.

Biedny bez świadczenia

– Już w ubiegłym roku zamrożone kryterium zbliżało się do progu ostrzegawczego, który wyznacza minimum egzystencji, a brak zmiany jego wysokości, aż do kolejnej weryfikacji w 2012 r. wpłynąłby na jeszcze większe pogorszenie sytuacji w gospodarstwach domowych – tłumaczy dr Piotr Broda-Wysocki z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych.
Mirosław Przewoźnik, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Przemyślu, dodaje, że podwyższenie progów dochodowych jest niezbędne, bo w ostatnich latach liczba rodzin korzystających z świadczeń spadała.
– Z powodu trudnej sytuacji na rynku pracy zgłasza się do nas więcej osób, ale wielu z nich nie możemy udzielić pomocy, bo ich dochody nie kwalifikują do przyznania świadczeń – potwierdza Halina Szremska, dyrektor MOPS w Zduńskiej Woli.

Wyższy zasiłek

Zgodnie z art. 9 ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2009 r. nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) zmiana wysokości progów dochodowych ma też wpływ na wysokość części świadczeń. Wzrastają one o 50 proc. sumy kwot, o które wzrosły kryteria dochodowe.
Taki warunek dotyczy zasiłku stałego, którego maksymalna wysokość wyniesie od października 511 zł (wzrost o 15 proc.), minimalnej i maksymalnej wysokości pomocy pieniężnej dla cudzoziemców oraz kwoty stanowiącej podstawę do ustalenia wysokości pomocy na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej oraz pomocy dla osób, które opuszczają opiekę zastępczą. Wysokość tej podstawy wzrośnie z 1647 zł do 1714 zł. Wzrośnie też kwota dochodu z 1 hektara przeliczeniowego, która jest brana pod uwagę przy obliczaniu dochodu ubiegających się o pomoc rolników. Wyniesie ona 240 zł (33 zł więcej), bo zgodnie z przepisami ma rosnąć o 25 proc. sumy kwot, o które wzrosły kryteria
– Osoby, które w dniu wejścia w życie nowych przepisów będą miały przyznane świadczenia, nie będą musiały składać nowych wniosków. Otrzymają tylko decyzje zmieniające, informujące o nowej wysokości pomocy – mówi Halina Szremska.

Zyska ponad 100 tys. osób

Podwyższenie kryteriów dochodowych spowoduje wzrost liczby osób, które będą otrzymywać świadczenia pieniężne oraz pomoc niefinansową, np. usługi opiekuńcze. Resort pracy szacuje, że liczba osób korzystających z zasiłku stałego może wzrosnąć o około 10 tys. osób. Obecnie otrzymuje je 187 tys. Z kolei liczba osób otrzymujących zasiłki okresowe, które są przyznawane z powodu bezrobocia, niepełnosprawności lub długotrwałej choroby, może wzrosnąć z 460 tys. do 570 tys. osób.
– Możemy się spodziewać, może po weryfikacji kryteriów z naszej pomocy będzie korzystać o 15 – 10 proc. osób więcej – mówi Mirosław Przewoźnik.

Zapłaci budżet

Wzrost liczby osób korzystających z pomocy społecznej spowoduje wzrost wydatków państwa. Podwyżka progów i świadczeń od października tego roku będzie kosztować dodatkowe 142 mln zł, natomiast w 2011 roku wydatki na pomoc społeczną będą wyższe o 570 mln zł. Wyższe koszty będą też ponosić gminy i powiaty, które część zadań realizują ze środków własnych. W przyszłym roku będzie to odpowiednio o 70,2 mln zł oraz o 27,7 mln zł więcej.
Dodatkowo wyższe kryteria dochodowe w pomocy społecznej będą miały wpływ na zwiększenie liczby osób korzystających z rządowego programu dożywiania (tu obowiązuje 150 proc. tego kryterium) oraz liczby dzieci, które mogą otrzymać rządową wyprawkę szkolną.