Pracownik zatrudniony co najmniej sześć miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do trzech lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie czwartego roku życia. Kiedy wymiar tego urlopu może być krótszy?
Urlopu wychowawczego udziela się na pisemny wniosek pracownika, w którym wskazuje się, m.in. termin rozpoczęcia urlopu oraz okres jego trwania. Urlop wychowawczy może trwać nie dłużej niż trzy lata i może być wykorzystany najwyżej w czterech częściach. Tylko w wyjątkowej sytuacji spowodowanej stanem zdrowia dziecka do lat 18, urlop w wymiarze do trzech lat może być powtórzony, o ile dziecko wymaga osobistej opieki pracownika.
W przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub umowy na okres próbny urlop wychowawczy nie może być dłuższy niż do końca okresu, na który została zawarta umowa. Urlopu wychowawczego udziela się bowiem pracownikowi, którego status traci się wraz z zakończeniem stosunku pracy.
Udzielenie pracownikowi, zatrudnionemu na podstawie umowy terminowej, urlopu bezpłatnego na wychowanie małego dziecka na czas dłuższy niż do końca okresu, na który została zawarta ta umowa, może być - w zależności od okoliczności konkretnego przypadku - uznane za zawarcie w sposób dorozumiany umowy o pracę na czas nieokreślony. Tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 21 listopada 1978 r., I PZP 28/78. W uchwale tej SN podkreślił jednak, że przy ustalaniu treści umowy znaczenie ma nie tyle brzmienie samej umowy, ile zgodny zamiar i cel umowy.
Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu wychowawczego zgodnie z przesłankami wymaganymi przez prawo, ich naruszenie może bowiem skutkować nawet odpowiedzialnością odszkodowawczą na podstawie art. 300 k.p. w związku z art. 471 k.c. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której zakład pracy wprowadził w błąd pracownicę co do przysługujących jej uprawnień z ubezpieczenia społecznego (uchwała SN z 22 lutego 1979 r., V UZP 7/78).
W przypadku złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, pracodawca udziela tego urlopu na okres nie dłuższy niż do dnia rozwiązania umowy o pracę wskutek dokonanej czynności.
AGNIESZKA LECHMAN-FILIPIAK
radca prawny, Kancelaria Linklaters
