Nie można zawrzeć umowy ubezpieczenia na życie na cudzy rachunek, bez zgody ubezpieczonego. Oznacza to, że gmina jako pracodawca musi mieć zgodę pracownika na wykupienie mu polisy. Ubezpieczony może jednak nie być wskazany imiennie w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.
Umowa grupowego ubezpieczenia pracowniczego na życie, powszechnie stosowana w wielu jednostkach samorządu terytorialnego, jest przykładem umowy zawieranej na cudzy rachunek, gdzie pracodawca jest ubezpieczającym, a pracownik ubezpieczonym.

Zakres świadczenia

Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
● przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
● przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
W razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki, poczynając od chwili, w której zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia. W razie zgłoszenia takiego żądania druga strona może w terminie 14 dni wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie. W przypadku samorządów możliwość zmiany składki w trakcie okresu ubezpieczenia przez każdą ze stron w razie zmiany ryzyka ubezpieczeniowego powinna być znacznie ograniczona lub wyeliminowana. Samorząd nie może przecież wydać więcej na ubezpieczenie, niż wynika to z przetargu.

Ubezpieczenia grupowe

Ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć: przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku a przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.
Do zawarcia na cudzy rachunek umowy ubezpieczenia na życie, a także do jej zmiany, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego, która powinna obejmować także wysokość sumy ubezpieczenia. Z kolei zmiana umowy dokonana bez zgody ubezpieczonego nie może naruszać jego praw ani praw osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci ubezpieczonego. Przykładem umowy zawieranej na cudzy rachunek, gdzie pracodawca jest ubezpieczającym, a pracownik ubezpieczonym, są umowy grupowego ubezpieczenia na życie zawierane np. przez gminy. Zatem z punktu widzenia przepisów kodeksu cywilnego to pracodawca obciążony jest zobowiązaniem płatniczym w postaci składki. Faktycznie jednak składkę tę płacą pracownicy, którzy – akceptując warunki ubezpieczenia – wyrażają jednocześnie zgodę, aby z ich wynagrodzenia potrącana była składka. Dotyczy to nie tylko ubezpieczeń na życie, ale także popularnych ostatnio grupowych polis medycznych czy następstw nieszczęśliwych wypadków.
Warto pamiętać, że przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku – ze skutkiem natychmiastowym. W braku odmiennego zastrzeżenia umowę uważa się za wypowiedzianą przez ubezpieczającego, jeżeli składka lub jej rata nie została zapłacona w terminie określonym w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia mimo uprzedniego wezwania do zapłaty w dodatkowym terminie określonym w ogólnych warunkach ubezpieczenia. W wezwaniu powinny być podane do wiadomości ubezpieczającego skutki niezapłacenia składki.
PODSTAWA PRAWNA
● Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.)