W październiku 2010 r. 22 polskie uczelnie otrzymają ponad 200 mln zł na dofinansowanie kierunków studiów, które są kluczowe dla gospodarczego rozwoju Polski. Dziś Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło wyniki konkursu na tzw. kierunki zamawiane.

W ten sposób resort chce zwiększyć liczbę absolwentów na kierunkach takich jak np. informatyka, budownictwo, biotechnologia, fizyka, chemia, matematyka czy ochrona środowiska.

Według Europejskiego Urzędu Statystycznego, Polska na 1000 mieszkańców ma 13,3 absolwentów nauk matematycznych, przyrodniczych i technicznych, podczas gdy w Irlandii ta liczba sięga 21,4, we Francji - 20,7, a na Litwie - 19,5.

Na liście 14 kierunków i 3 rodzaje studiów interdyscyplinarnych

W sumie na liście resortu znajduje się 14 kierunków i trzy rodzaje studiów interdyscyplinarnych (kierunki unikatowe, makrokierunki, studia międzykierunkowe; w tym roku np. inżynieria nanostruktur i fizyka medyczna). Według analiz przeprowadzanych przez ekspertów ministerstwa we współpracy m.in. z przedsiębiorcami, urzędami pracy i GUS, studia te mają szczególny wpływ na poprawę sytuacji ekonomicznej i społecznej Polski.

"Najlepsi studenci tych kierunków mogą otrzymywać dodatkowo nawet ok. 1000 zł stypendium miesięcznie" - zachęcała podczas ogłoszenia wyników konkursu minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka. Zgodnie z programem, stypendia te otrzyma 50 proc. najlepszych studentów, jednak ich ostateczna wysokość będzie zależała od władz uczelni.

Zdaniem minister, program, który swój pilotaż miał w 2008 r., odniósł powodzenie. "W październiku 2009 r. liczba kandydatów na studia na politechnikach była taka sama jak liczba kandydatów na studia uniwersyteckie i wynosiła 3,5" - przekonywała minister. W jej ocenie, w ostatnich kilkunastu latach liczba kandydatów na studia na politechnikach, gdzie studenci zdobywają wykształcenie techniczne i matematyczno-przyrodnicze, była zdecydowanie za mała.

Kudrycka podkreśliła, że informacje o specjalnym dofinansowaniu określonych uczelni mają być wskazówką dla maturzystów nie tylko o tym, jakie kierunki warto studiować, ale także na jakiej uczelni. "Liderami w tegorocznej edycji konkursu są: Politechnika Śląska w Gliwicach i Politechnika Krakowska" - ogłosiła minister. Uczelnia z Gliwic otrzyma 43 mln zł na realizację 6 projektów (m.in. "Inżynier informatyk - zawód z przyszłością"). Z kolei uczelnia krakowska otrzyma 19 mln zł na realizację 4 projektów (m.in. "Matematyka w finansach i ekonomii").

Dofinansowanie w wysokości 209 mln zł otrzymają 22 uczelnie

W sumie w 2010 r. dofinansowanie w wysokości 209 mln zł otrzymają 22 uczelnie, które zrealizują 39 projektów. Pieniądze te zostaną przeznaczone m.in. na zwiększenie naboru na zamawianych kierunkach, zorganizowanie kursów wyrównawczych dla studentów pierwszych lat z matematyki, fizyki, chemii i języka angielskiego, kursy i staże dające dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia zawodowe, wyjazdy studyjne do przedsiębiorstw oferujących zatrudnienie absolwentom i udział studentów w konferencjach naukowo-technicznych.

Od 2008 r. na dofinansowanie kierunków zamawianych resort przeznaczył ponad 650 mln zł. Pieniądze te (do 2013 r. przewidziano ponad 1 mld zł) pochodzą ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.



Wnioski źle przygotowane

Unikatowy kierunek fizyki medycznej otwiera się na krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. Dwa makrokierunki – na Uniwersytecie Warszawskim. – Dla nas to świetna wiadomość. Fizyka medyczna jest rozwojowym kierunkiem łączącym wiedzę z inżynierii i medycyny – mówi rzecznik AGH Bartosz Dembiński. Jego skończenie daje możliwość pracy z nowoczesnymi maszynami używanymi w medycynie, np. do monitorowania pracy mózgu. I przy konstruowaniu takich urządzeń.
To kierunki interdyscyplinarne i unikatowe, łączące kilka dziedzin, oferujące wykształcenie w najbardziej przyszłościowych zawodach miały być w tym roku najmocniejszą częścią oferty wyższego szkolnictwa. Jednak dofinansowanie otrzymały tylko trzy wnioski. – Wiele nie spełniło wymaganych kryteriów – tłumaczy minister nauki Barbara Kudrycka. I dodaje, że wnioski o dofinansowanie na zwykłe kierunki też nie były przygotowane zbyt dobrze i choć w tym roku wpłynęło ich 263 (rok temu 170), to uczelnie otrzymają na ten cel 200 mln zł, o 170 mniej niż w ubiegłym roku.
Podobno szkoły, które w poprzednich latach dostały sporo pieniędzy, teraz zlekceważyły konkurs. Np. na Politechnice Warszawskiej w tym roku nie będzie ani jednego nowego kierunku zamawianego, na czym stracą studenci. Za to Politechnika Wrocławska, która wcześniej nie miała żadnego kierunku zamawianego, teraz będzie mieć ich kilka.

Inżynier na wagę złota

Najbardziej straciło Mazowsze. Tu dofinansowanie dostanie zaledwie 26 projektów. Wygrała Małopolska – resort zamówi na tamtejszych uczelniach aż 38 kierunków.
Kierunki zamawiane to te, które są kluczowe dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i wychodzą naprzeciw potrzebom rynku. Aby wiedzieć, jakie specjalności są potrzebne, resort prowadzi badania wśród przedsiębiorców i monitoruje rynek pracy. Dziś najbardziej potrzeba inżynierów. Do 2013 r. może zabraknąć ich nawet 50 tys. W perspektywie pięciu lat największe, 50-procentowe zapotrzebowanie będzie na absolwentów kierunków technicznych. Stąd pomysł, by zachęcić młodzież do studiowania na deficytowych kierunkach systemem stypendiów, a uczelnie – do ich prowadzenia dofinansowaniem (pieniądze pochodzą z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). W efekcie po dwóch latach udało się zrównoważyć liczbę kandydatów na uczelnie techniczne i humanistyczne – na jedno miejsce przypada i tu, i tu średnio po 3,5 kandydata. Wcześniej proporcja wynosiła 4 do 2 na korzyść humanistycznych.
W trzeciej, tegorocznej edycji tego programu wśród kierunków zamawianych znalazło się też budownictwo, które z 24,6 tys. chętnych już w zeszłym roku awansowało na czwarte miejsce najpopularniejszych kierunków w Polsce (po zarządzaniu, pedagogice i prawie). Większość z kierunków ma profil inżynierski – od automatyki i robotyki (będzie zamówiona na 3 uczelniach) przez mechatronikę (1 uczelnia) po prostą informatykę (15 uczelni). Ale na ministerialnej liście są także wzornictwo i ochrona środowiska.
Inżynieria, matematyka, fizyka – Amerykanie wolą tradycję
● Rankingi najbardziej dochodowych kierunków studiów prowadzone przez uczelnie, gazety i portale edukacyjne w USA jednoznacznie wskazują, że przyszłość należy do studentów kierunków ścisłych. W tym roku 1 600 000 nowych absolwentów będzie szturmowało amerykański rynek pracy.
● Bez problemów, mimo prawie 10-proc. bezrobocia, zatrudnienie znajdą absolwenci inżynierii, matematyki, fizyki i ekonomii. Nadal panuje też zapotrzebowanie na informatyków, księgowych i menedżerów.
● W swojej analizie trendów panujących na amerykańskim rynku pracy magazyn „Forbes” podaje, iż w ciągu najbliższej dekady na brak pracy nie będą też narzekać... asystenci lekarscy. Ta branża będzie nie tylko jedną z bardziej dochodowych, ale też zwiększy zapotrzebowanie na nowych pracowników w nadchodzącej dekadzie aż o 39 procent. I choć średnie roczne zarobki wyspecjalizowanych pielęgniarek nie mogą się równać z wynoszącymi dużo powyżej 100 000 dolarów pensjami menedżerów z branży finansowej, osób zatrudnionych w urzędach statystycznych czy administratorów baz danych, to wciąż pozostają atrakcyjną perspektywą.

● Postępujący niedobór lekarzy w Stanach Zjednoczonych sprawia, że rośnie zapotrzebowanie na pomoce lekarskie. W najgorszej sytuacji zawodowej są pracownicy społeczni. Ta sfera w nadchodzącym czasie nie będzie też mogła zaoferować nowych miejsc pracy.



DOFINANSOWANIE KIERUNKÓW ZAMAWIANYCH OTRZYMAJĄ W 2010 R.:

Automatyka i robotyka : Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej; Politechnika Opolska; Politechnika Śląska;
Biotechnologia: Uniwersytet Śląski; Uniwersytet Wrocławski
Budownictwo: Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu; Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Politechnika Opolska; Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
Chemia: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Energetyka: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Fizyka/Fizyka techniczna: Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie; Uniwersytet Wrocławski
Informatyka: Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu; Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Politechnika Opolska; Politechnika Poznańska; Politechnika Śląska; Polsko-Japońska WyŜsza Szkoła Technik Komputerowych; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie; Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej; Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu; Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach; Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu
Inżynieria materiałowa: Politechnika Poznańska
Inżynieria środowiska: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Politechnika Opolska; Politechnika Śląska; Wyższa Inżynierska Szkoła Bezpieczeństwa i Organizacji Pracy w Radomiu
Matematyka: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; Politechnika Łódzka; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Mechanika i budowa maszyn: Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie; Politechnika Opolska; Politechnika Poznańska; Politechnika Śląska
Mechatronika: Politechnika Opolska
Ochrona środowiska: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu; Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Wzornictwo: Politechnika Łódzka; Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
Makrokierunki: Uniwersytet Warszawski – Zastosowanie fizyki w biologii i medycynie; Uniwersytet Warszawski – Inżynieria nanostruktur
Kierunki unikatowe: Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie – fizyka medyczna