W okresie korzystania z urlopu wychowawczego pracownik jest chroniony przed zwolnieniem z pracy. Jakie sytuacje wyłączają tę ochronę, dając pracodawcy możliwość rozstania się z pracownikiem?
Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego polega na zakazie wypowiadania oraz rozwiązywania umowy o pracę w okresie od dnia złożenia wniosku o jego udzielenie do dnia zakończenia tego urlopu (art. 1861 k.p.). Nie ma przeszkód, aby rozwiązać w tym okresie stosunek pracy na mocy porozumienia stron lub w drodze wypowiedzenia przez pracownika.
Istnieje jednak kilka przypadków, w których dopuszczalne jest odstępstwo od zakazu rozwiązywania umowy o pracę we wskazanym okresie. Po pierwsze, staje się to możliwe w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Po drugie, gdy zajdą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na mocy art. 52 k.p. (tzw. zwolnienie dyscyplinarne).
Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem korzystającym z urlopu wychowawczego jest również dopuszczalne w razie dokonywania przez pracodawcę zwolnień grupowych lub indywidualnych w trybie przepisów ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844 z późn. zm.).
Przepis art. 5 ust. 5 wymienionej ustawy (stosowany do indywidualnego trybu rozwiązania stosunku pracy na mocy art. 10 ust. 1 tej ustawy) wyliczając kategorie pracowników, którym w okresie objętym szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć warunki pracy i płacy, nie wymienia pracowników na urlopach wychowawczych. Oznacza to, że wobec tej grupy dopuszczalne jest wypowiedzenie definitywne stosunku pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z 15 lutego 2006 r. II PZP 13/05, OSNP 2006/21–22/315).