Odpowiedzialność osób trzecich, np. członków zarządu spółki, za zaległe składki dotyczy także należnych ZUS składek zdrowotnych, na Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Ubezpieczeni byli członkami zarządu spółki z o.o. ZUS obciążył ich obowiązkiem zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne, a także składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). ZUS stwierdził, że jako członkowie zarządu spółki, w której zaistniała zaległość z tytułu składek, powinni uregulować te należności. Wskazał, że podstawą odpowiedzialności i konieczności zapłaty zaległych składek zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i pozostałych jest art. 116 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) w związku z art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
Członkowie zarządu odwołali się od tej decyzji. Sąd w części podzielił ich stanowisko, bo nie znalazł podstaw prawnych, aby obciążyć odwołujących się odpowiedzialnością za zaległości spółki z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, FP i FGŚP. Stwierdził, że nie ma wyraźnego przepisu, który rozciągałby odpowiedzialność osób trzecich na tego rodzaju zaległości. Dlatego że wskazywany przez ZUS jako podstawa odpowiedzialności art. 31 dotyczy wyłącznie zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. ZUS odwołał się od tego wyroku. Sąd II instancji podzielił jednak stanowisko sądu I instancji.
W skardze kasacyjnej ZUS wskazał na uzasadnienie wyroków Sądu Najwyższego (SN) z 17 października 2006 r., II UK 85/06 oraz z 9 października 2006 r., II UK 47/06 (OSNP 2007 nr 19-20, poz. 296) i na uchwałę z 4 czerwca 2008 r. Stwierdzono w nich, że członkowie zarządu spółki z o.o. mogą zostać obciążeni odpowiedzialnością za niezapłacone w terminie przez tę spółkę składki na FP, FGŚP i na ubezpieczenie zdrowotne.
SN uchylił zaskarżony wyrok, zmieniając go w ten sposób, że uznał odpowiedzialność obu członków zarządu za zaległe składki – także te zdrowotne, na FP oraz FGŚP. W uzasadnieniu wskazał, że dopuszczalność przeniesienia odpowiedzialności za zaległości składkowe na ubezpieczenie zdrowotne, FP i FGŚP na osoby trzecie, a także na spadkobierców – w oparciu o przepis art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – była przedmiotem rozważań SN. W uchwale (II UZP 1/08) dotyczącej spadkobierców stwierdził on, że należności z tytułu niezapłaconych przez spadkodawcę składek na ubezpieczenia zdrowotne, FP i FGŚP oraz należności z nimi związane przechodzą na spadkobiercę – jako dług spadku. Natomiast w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów z 15 października 2009 r. (II UZP 3/09) Sąd Najwyższy stwierdził, że przepis art. 32 ustawy systemowej stanowi podstawę odpowiedniego stosowania do składek na FP, FGŚP i na ubezpieczenie zdrowotne przepisów dotyczących składek na ubezpieczenia społeczne o odpowiedzialności osób trzecich za zaległości składkowe. O tych uchwałach powinny pamiętać sądy rozpoznające podobne sprawy.
Sygn. akt II UK 131/09