W marcu 2008 roku zostaną zwaloryzowane świadczenia ponad 9,7 mln osób - głównie emerytów i rencistów. Nie muszą oni występować do instytucji, które je wypłacają, z wnioskiem o podwyżkę. Dostaną ją automatycznie.

W przyszłym roku zmieni się sposób waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Nie będą one jak obecnie podwyższane dopiero wtedy, gdy inflacja od ostatniej podwyżki przekroczy 5 proc., ale co roku.
Dodatkowo wskaźnik waloryzacji, od którego zależy wysokość podwyżek, uwzględni nie tylko wzrost cen, ale także co najmniej 20 proc. realnego wzrostu płac.
Dla kogo podwyżka
Wysokość i częstotliwość podwyższania wszystkich świadczeń objętych waloryzacją zależy od tego, w jaki sposób są podwyższane emerytury i renty wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dzieje się tak dlatego, że podwyższanie świadczeń innych grup zawodowych (np. rolników czy funkcjonariuszy służb mundurowych) i innych świadczeniobiorców (np. osób otrzymujących renty socjalne) zależy od sposobu podwyższania świadczeń wypłacanych przez Zakład.
Przyszłoroczna podwyżka będzie więc dotyczyć:
  •  7,3 mln osób otrzymujących z ZUS emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne,
  •  238 tys. osób otrzymujących z ZUS renty socjalne,
  •  340 tys. osób otrzymujących z ZUS zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
  •  1,5 mln osób otrzymujących emerytury i renty z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
  •  około 350 tys. świadczeniobiorców tzw. służb mundurowych, tj.:
- żołnierzy i ich rodzin, którzy pobierają świadczenia w Wojskowym Biurze Emerytalnym Ministerstwa Obrony Narodowej,
- funkcjonariuszy i ich rodzin (między innymi funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej), którzy pobierają świadczenia z Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,
- funkcjonariuszy służby więziennej i ich rodzin, pobierających świadczenia w biurze emerytalnym służby więziennej podległemu Ministerstwu Sprawiedliwości.
W sumie na podwyżki świadczeń wynikające z marcowej waloryzacji może liczyć 9,73 mln osób.
Jak będą rosnąć świadczenia
Wysokość marcowej podwyżki emerytur i rent będzie zależeć od wysokości wskaźnika waloryzacji. Zostanie on ogłoszony w lutym przyszłego roku. Zgodnie z nowelizacją ustawy emerytalnej będzie on musiał uwzględnić:
  •  wzrost cen z poprzedniego roku - chodzi o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług ogółem lub, jeśli jest wyższy, wskaźnik cen towarów i usług dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów,
  •  co najmniej 20 proc. realnego (po odliczeniu inflacji) wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku,
  •  ewentualne tzw. zwiększenie ponad 20-proc. wzrostu płac, będące przedmiotem negocjacji w Komisji Trójstronnej, które mają odbywać się w lutym każdego roku po ogłoszeniu przez GUS danych koniecznych do wyliczenia wskaźnika waloryzacji; jeśli Komisja dojdzie do porozumienia (gwarancją jego zawarcia jest jednomyślność partnerów społecznych), to jej uchwała będzie wiążąca dla rządu, a jeśli nie - to rząd sam ogłosi wskaźnik waloryzacji, który nie może być niższy od zaproponowanego pierwotnie Komisji Trójstronnej.
Jaka podwyżka w 2008 roku
Ze względu na to, że w 2007 roku nie było waloryzacji świadczeń, podwyżka w 2008 roku uwzględni inflację i wzrost cen z lat 2006-2007. Wskaźnik ten będzie więc wyższy niż wynika to ze wzrostu cen i płac w bieżącym roku. Już dzisiaj - na podstawie danych z 2006 roku i najnowszych szacunków Ministerstwa Finansów dotyczących bieżącego roku - można przyjąć, że wyniesie on 105,8 proc. (patrz ramka).
Przez ten wskaźnik zostaną pomnożone wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe przysługujące ostatniego dnia lutego przyszłego roku. Zwaloryzowane (wyższe) świadczenia zainteresowani otrzymają we własnych terminach płatności w marcu 2008 r. Na przykład w ZUS przypadają one na 1, 5, 10, 15, 20 oraz 25 dzień każdego miesiąca.
Osoby te powinny też otrzymać pisemną decyzję o waloryzacji.
Trzeba też pamiętać, że nie trzeba składać żadnych dodatkowych wniosków o podwyższenie emerytury albo renty. Waloryzacja następuje z urzędu, czyli automatycznie.
Będzie drugi wskaźnik
Przyszłoroczna waloryzacja nastąpi w oparciu o dwa różne wskaźniki. Ich wysokość zależy od daty przyznania prawa do świadczenia. Pierwszy (szacowany na 5,8 proc.) będzie dotyczyć wszystkich świadczeń przyznanych przed 1 marca 2007 r. i obejmie zdecydowaną większość świadczeniobiorców.
Drugi wskaźnik będzie dotyczyć osób, którym świadczenia przyznano 1 marca 2007 r. lub później. W tym drugim przypadku wskaźnik waloryzacji uwzględni tylko wzrost cen i płac za 2007 rok. Będzie więc niższy i można przyjąć, że wyniesie około 3,6 proc.
Stanie się tak, bo wskaźnik waloryzacji dla świadczeń przyznanych po tym dniu nie może uwzględniać wzrostu cen w roku, w którym zainteresowany nie nabył jeszcze prawa do świadczenia (czyli w 2006 roku).
1 marca 2007 r. zmieniła się wysokość kwoty bazowej i przez formułę wyliczania emerytury (bierze ona pod uwagę wysokość tej kwoty) przyznane po tym dniu świadczenia uwzględniają już wzrost cen i wynagrodzeń w 2006 roku.
Wyższe dodatki
Waloryzacja emerytur i rent przesądza też o podwyżce tzw. świadczeń minimalnych i innych świadczeń wypłacanych przez ZUS. Wzrosną więc (przez pomnożenie ich przez wskaźnik waloryzacji) kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych. Są to:
  •  emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna (obecnie wynoszą 597,46 zł miesięcznie),
  •  renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy (obecnie wynosi 459,57 zł miesięcznie),
  •  renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa (obecnie wynosi 716,95 zł),
  •  renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową (obecnie wynosi 551,48 zł).
Ponadto podniesione też zostaną dodatki do emerytur i rent oraz inne świadczenia. Są to m.in.:
  •  dodatek pielęgnacyjny i za tajne nauczanie (wynosi 153,19 zł miesięcznie),
  •  dodatek dla sierot zupełnych (wynosi 287,93 zł miesięcznie),
  •  dodatek kombatancki (wynosi 153,19 zł miesięcznie),
  •  świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR - wynosi w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 7,68 zł (za 1 miesiąc) do 153,19 zł (za 20 miesięcy),
  •  świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 7,68 zł (za 1 miesiąc) do 153,19 zł (za 20 miesięcy).
PRZYKŁAD:
DLA KOGO NIŻSZY WSKAŹNIK WALORYZACJI
Ubezpieczony otrzymuje emeryturę w wysokości 1500 zł od lipca tego roku. W marcu 2008 r. jego świadczenie zostanie zwaloryzowane. Wzrośnie jednak nie o pełny wskaźnik waloryzacji z lat 2006-2007 (szacowany na 5 proc.), ale o 3,6 proc. Wskaźnik uwzględni wzrost cen i płac w 2007 roku.
SKĄD WSKAŹNIK 105,8 PROC.
Inflacja za 2006 rok wyniosła 1,4 proc. (dla gospodarstw emerytów i rencistów), a w 2007 roku szacowana jest przez Ministerstwo Finansów na 2,4 proc. Łącznie daje do 3,8 proc. Wzrost realnego wynagrodzenia w ubiegłym roku wyniósł 3,9 proc., a w tym roku szacowany jest na 6 proc. A więc 20 proc. z tych wartości daje 0,8 proc. i 1,2 proc., czyli łącznie 2 proc. Inflacja za lata 2006-2007 (3,8 proc.) plus 20 proc. wzrostu płac za ten okres (2 proc.) daje właśnie 5,8-procentowy wskaźnik waloryzacji.
Bartosz Marczuk
bartosz.marczuk@infor.pl
Podstawa prawna
■ Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Kalkulator emerytalny / DGP