W umowie o pracę z reguły określa się dzień, w którym pracownik ma rozpocząć wykonywanie pracy. Czy niepodjęcie wykonywania obowiązków przez pracownika skutkuje nieistnieniem stosunku pracy?
Termin nawiązania stosunku pracy wynika z wzajemnych uzgodnień stron będących przedmiotem umowy o pracę. W myśl bowiem art. 26 kodeksu pracy stosunek pracy co do zasady nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy. Jeśli strony nie określiły dnia rozpoczęcia pracy, dniem nawiązania stosunku pracy będzie dzień zawarcia umowy o pracę.
Stosując tę zasadę, strony mają możliwość przesunięcia w czasie terminu nawiązania stosunku pracy. Zawarcie umowy o pracę może być bowiem zdarzeniem poprzedzającym w czasie dzień wyznaczony pracownikowi na podjęcie obowiązków. W takim przypadku okres pomiędzy zawarciem umowy a nawiązaniem stosunku pracy nie stanowi okresu zatrudnienia, a między stronami nie powstają jeszcze wzajemne prawa i obowiązki wynikające ze stosunku pracy.
Powstanie stosunku pracy nie jest jednak uzależnione od faktycznego podjęcia obowiązków przez pracownika w dniu określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy. W świetle art. 26 k.p. to umowa o pracę jest czynnością prawną wystarczającą do nawiązania stosunku pracy między stronami w dniu, który strony same określiły, bądź w dniu, w którym umowa została zawarta, jeżeli strony nie podały innej daty nawiązania stosunku pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 2007 r., II PK 56/07, OSNP nr 23–24, poz. 350).
Stosunek pracy powstaje zatem w dacie określonej jako data rozpoczęcia pracy, niezależnie od tego, czy pracownik faktycznie rozpocznie wykonywanie pracy. Jeżeli nieprzystąpienie do pracy nastąpi w winy pracownika, pracodawca ma prawo zastosować wobec niego przewidziane prawem sankcje ze zwolnieniem dyscyplinarnym włącznie.