W pewnych okolicznościach pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie innej pracy niż uzgodniona w umowie o pracę bez konieczności wypowiadania dotychczasowych warunków pracy i płacy. Jakie warunki muszą być spełnione, by pracownik miał obowiązek wykonywania takiej pracy?
Zgodnie z art. 42 par. 4 k.p. powierzenie innej pracy niż określona w umowie o pracę nie wymaga wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy, o ile spełnione są następujące warunki: powierzenie innej pracy następuje na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jest uzasadnione potrzebami pracodawcy oraz nie powoduje obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Wszystkie powyższe warunki muszą być spełnione łącznie.
Przez pojęcie kwalifikacji należy rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika - jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenia zawodowe i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne pracownika, predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego. Posiadanie kwalifikacji to inaczej nadawanie się do czegoś, co obejmuje także zdolność do wykonywania określonej pracy pod względem zdrowotnym. Takie zdanie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 2000 r., I PKN 61/00.
Powierzenie pracownikowi innej pracy następuje w drodze polecenia przełożonego, które pracownik jest obowiązany wykonać stosownie do art. 100 k.p. Odmowa podjęcia czynności powierzonych w trybie art. 42 par. 4 k.p. może stanowić przyczynę nawet natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika.
Pracownik nie ma możliwości odwołania się od polecenia służbowego polegającego na powierzeniu mu innej pracy w trybie art. 42 par. 4 k.p. Jeśli jednak wskutek odmowy wykonania polecenia zostanie rozwiązana umowa o pracę z pracownikiem, sąd oceniający zasadność wypowiedzenia winien zbadać słuszność tej odmowy (wyrok SN z 13 maja 1998 r., I PKN 108/98). Pracownik odmawiający wykonania sprzecznego z art. 42 par. 4 k.p. polecenia kierującego go do innej pracy nie uchybia obowiązkowi pracowniczemu i umowa o pracę nie może być rozwiązana na podstawie art. 52 par. 1 pkt 1 k.p. (wyrok SN z 18 listopada 1999 r., I PKN 370/99).
AGNIESZKA LECHMAN-FILIPIAK
radca prawny kancelaria Linklaters
