Od 2011 roku małe firmy bez e-podpisu będą mogły przesyłać do ZUS dokumenty przez sieć. Pracownicy mający tzw. zaufany profil będą mogli sprawdzić stan konta emerytalnego. ZUS przygotuje wzory e-druków umożliwiające elektroniczne składanie dokumentów.

Jeszcze w tym tygodniu Sejm może uchwalić nowelizację ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Wprowadza ona dawno zapowiadany przez rząd tzw. zaufany profil. Umożliwi on m.in. osobom fizycznym i właścicielom firm kontaktowanie się z ZUS bez konieczności kupowania bezpiecznego e-podpisu. Pracownicy będą mogli m.in. sprawdzić stan swojego konta emerytalnego.

Elektroniczne dokumenty

Właściciele małych firm chcący wysyłać do ZUS dokumenty drogą elektroniczną w przyszłym roku będą mogli skorzystać z tzw. zaufanego profilu.

– Będzie to darmowe narzędzie umożliwiające kontakt obywateli z administracją publiczną. To alternatywa dla podpisu kwalifikowanego będąca swoistym rodzajem podpisu elektronicznego, ale bez konieczności używania karty i czytnika – mówi Witold Drożdż, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji.

Wyjaśnia, że zaufany profil będzie działał z wykorzystaniem mechanizmów stosowanych przez bankowość elektroniczną. Będzie dostępny dla wszystkich polskich obywateli, którzy założą konto na portalu ePUAP, a następnie udadzą się do wskazanego punktu w celu potwierdzenia danych zapisanych w profilu. Od chwili potwierdzenia danych na ePUAP-ie urzędy administracji będą zakładać, że z takiego profilu zawsze będzie korzystać jedna i ta sama osoba.

– W zdecydowanej większości spraw załatwianych przez obywateli w urzędach zaufany profil będzie wystarczającym sposobem potwierdzenia tożsamości. Oznacza to również, że osoba prowadząca na przykład małą firmę bez obowiązku zakupu kwalifikowanego podpisu będzie mogła załatwić wiele spraw w ZUS – wyjaśnia Witold Drożdż.



Przedsiębiorcy są za

Nowe rozwiązanie chwalą przedsiębiorcy, głównie z tego powodu, że jest bezpłatne.

– W pierwszej kolejności skorzystają z niego małe firmy, które do tej pory nie korzystały z biur rachunkowych i składały do ZUS dokumenty rozliczeniowe w formie papierowej – mówi prof. Jan Klimek, wiceprzewodniczący Związku Rzemiosła Polskiego.

Zwraca też uwagę, że po 10 latach od rozpoczęcia informatyzacji kontaktów między płatnikami a ZUS dobrze się stało, że zostało przygotowane rozwiązanie umożliwiające korzystanie z internetu także przez małe firmy. Według niego wiele tychs firm decydowało się na zakup drogiego bezpiecznego podpisu tylko dlatego, aby wysyłać do ZUS dokumenty przez internet.

Nowe rozwiązanie podoba się także ekspertom rynku teleinformatycznego.

– To dobrze, że taką formę kontaktu w końcu się wprowadza. Wiele osób fizycznych w swojej komunikacji z urzędem nie potrzebuje bowiem tak mocnej formy uwierzytelnienia, jak podpis kwalifikowany – mówi Wiesław Paluszyński, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego.

Jak podkreśla, nowa forma jest jednak zbyt mało elastyczna. Zwraca uwagę, że za jej pomocą osoba fizyczna czy mały przedsiębiorca będzie mógł kontaktować się z urzędem.

– Taki kontakt jest jednak niestety niemożliwy w drugą stronę – mówi Wiesław Paluszyński.



Tylko dla małych

Wprowadzenie zaufanego profilu nie oznacza likwidacji bezpiecznego podpisu.

– Zgodnie z obowiązującą ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych firmy, niezależnie od wielkości, jeśli wysyłają elektroniczne dokumenty ubezpieczeniowe do ZUS, muszą korzystać wyłącznie z kwalifikowanego podpisu. Zastąpienie tej formy podpisu przez zaufany profil wymaga zmiany prawa – zauważa Dariusz Śpiewak, wiceprezes zarządu ZUS ds. Informatyki.

Zwraca jednak uwagę, że zanim to nastąpi, konieczne jest sprawdzenie, czy zaufany profil na ePUAP będzie mógł obsłużyć od 200 do 300 tys. zapytań w ciągu godziny, jakie mogą pojawić w przypadku korzystania z zaufanego profilu.

– Dodatkowo konieczne będą zmiany w programie Płatnik, które najlepiej wprowadzać zbiorczo wraz z innymi zmianami legislacyjnymi – zauważa Dariusz Śpiewak.

Obecnie klienci ZUS mogą korzystać już z pięciu wniosków udostępnionych na ePUAP-ie i sześciu w serwisie Elektronicznego Urzędu Podawczego oraz specjalnego wniosku dla komorników sądowych. W praktyce więc tylko osoby posiadające certyfikat kwalifikowany, korzystając z sieci mogą m.in. już złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek (ZUS-EWN). Według Sergiusza Pawłowicza, niezależnego eksperta rynku informatycznego, to nadał stanowczo za mało biorąc pod uwagę rosnącą dostępność globalnej sieci.



– To pierwsze druki. Umieściliśmy je, żeby każdy chętny mógł już dzisiaj skorzystać z elektronicznych formularzy. Z czasem będziemy zwiększać liczbę druków – wyjaśnia Dariusz Śpiewak.

Jednocześnie podkreśla, że od uruchomienia usługi w maju 2007 r. do końca stycznia 2010 r. klienci złożyli ponad 50 tys. wniosków do ZUS za pośrednictwem Elektronicznego Urzędu Podawczego. Popularność uruchomionego przez ZUS e-urzędu rośnie więc bardzo szybko.

Emerytura z sieci

Wprowadzenie zaufanego profilu ma też umożliwić ubezpieczonym sprawdzanie konta emerytalnego przez internet. Po raz pierwszy będzie to możliwe pod koniec 2011 roku.

– Osoba posiadająca zaufany profil po zalogowaniu na tworzoną nową platformę internetową ZUS współpracującą z ePUAP-em będzie mogła sprawdzić wysokość składek zapłaconych przez pracodawcę w ostatnim roku – mówi Dariusz Śpiewak

Tłumaczy, że możliwe też będzie sprawdzenie kwoty składek wpłaconych do OFE. Dane o wysokości zapłaconych składek będą aktualizowane co miesiąc.

Jednak szybko nie będzie można sprawdzić faktycznego stanu konta emerytalnego.

– Do tej pory trwa porządkowanie informacji, które wpłynęły do ZUS po reformie emerytalnej. Płatnicy składek mają prawo zgłosić korektę wysokości zapłaconych składek w ciągu dziesięciu lat. W praktyce więc możliwość korekty wysokości składek dotyczy całego okresu reformy emerytalnej. A po każdej korekcie stan konta się zmienia – dodaje Dariusz Śpiewak.

Jak założyć zaufany profil
5,8 mln dokumentów miesięcznie dociera do ZUS drogą elektroniczną
1,2 mln dokumentów miesięcznie dociera do ZUS w formie papierowej