Oprócz przekształcania szpitali w spółki projekt nowej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej reguluje m.in. kwestię transportu pacjentów i pozostawania w placówce medycznej po zakończeniu leczenia.
Każdy szpital zmaga się z problemem pacjentów, którzy nie mogą go samodzielnie opuścić i nie są w terminie odbierani przez rodzinę.

Transport pacjentów

Zgodnie z artykułem 25 projektu ustawy o ZOZ gmina ma obowiązek pokrycia kosztów transportu pacjenta do miejsca zamieszkania, w przypadku nieodebrania go przez zobowiązane osoby (przedstawiciel ustawowy, osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny).
Analogiczne zapisy zawiera artykuł 23 obecnie obowiązującej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Jednak w stosunku do dotychczasowych rozwiązań gmina będzie mieć roszczenie regresowe o zwrot kosztów transportu sanitarnego od osób zobowiązanych do opieki nad pacjentem.
Wspomniane postanowienia ustawy o ZOZ mogą w pewnych okolicznościach być zbieżne z innymi przepisami prawa. Kwestie transportu sanitarnego są bowiem regulowane jednocześnie przez ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Artykuł 41 ust. 3 tej ustawy przewiduje transport pacjenta ze szpitala w inne miejsce niż zakład opieki zdrowotnej. Zgodnie z nim świadczeniobiorcy na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje przejazd środkami transportu sanitarnego odpłatnie lub za częściową odpłatnością. Decyzje o tym, czy odpłatność jest całkowita, czy częściowa podejmuje lekarz zlecający transport, kwalifikując chorego do jednego z dwóch stopni niepełnosprawności.
Często będzie więc dochodzić do sytuacji, w której pacjent nieodebrany w terminie przez osobę zobowiązaną będzie jednocześnie osobą kwalifikowaną do jednego z dwóch stopni niepełnosprawności. Teoretycznie ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie wyklucza w takim przypadku tzw. pośrednictwa gminy w sfinansowaniu transportu, ale nie określa tego jednoznacznie. W tym kontekście warto się zastanowić, czy umieszczanie przepisów dotyczących uprawnień pacjentów do transportu w ustawie o ZOZ ma jakikolwiek sens i czy kompleksowa regulacja tej kwestii w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej nie byłaby bardziej wskazana.

Pozostawanie w szpitalu

Cytowany artykuł 25 projektu ustawy reguluje również problematykę pozostawania pacjenta w szpitalu po zakończeniu leczenia. Zgodnie z obowiązującymi rozwiązaniami ustawowymi, jak również projektowanymi, pacjent, którego stan zdrowia nie wymaga dalszej hospitalizacji, ponosi koszty pobytu w szpitalu począwszy od upływu terminu, w którym nie wymaga dalszego leczenia. Planowana ustawa rozszerza dodatkowo zakres osób zobowiązanych do pokrycia kosztów na osobę, na której ciąży ustawowy obowiązek alimentacyjny w stosunku do pacjenta. Również ta problematyka powinna być regulowana w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jako odstępstwo od zasady bezpłatnej służby zdrowia.

Kontynuacja leczenia

Nierozwiązanym problemem w szpitalach pozostaje natomiast sytuacja, kiedy konieczne jest kontynuowanie leczenia w innej placówce medycznej. Pacjent musi często czekać kilka, a nawet kilkanaście dni na przekazanie go do innego ośrodka, a szpital ponosi koszty jego wydłużonej hospitalizacji. Dotyczy to w szczególności pacjentów kierowanych do ośrodków rehabilitacyjnych i oddziałów opieki długoterminowej, w których regularnie brakuje wolnych miejsc. Brak systemowych rozwiązań, jak również wzorców współpracy pomiędzy szpitalami w tym zakresie powoduje, że w każdym przypadku muszą się one starać znaleźć wolne miejsca w różnych jednostkach. Rozwiązanie tego problemu jest, niestety, zdecydowanie bardziej skomplikowane.