■ Do kiedy ubezpieczeni mają czas na złożenie wniosku o ustalenie kapitału początkowego?
- Kapitał ten jest obliczany osobom urodzonym w 1949 roku lub później, którzy przed 1 stycznia 1999 r. byli zatrudnieni lub prowadzili działalność na własny rachunek i opłacali składki na ubezpieczenie społeczne. Przepisy nie przesądzają jednak restrykcyjnej daty dotyczącej składania wniosku o jego ustalenie. Stanowią jednak, że do końca 2006 roku płatnicy składek byli zobowiązani przekazać do ZUS wnioski o ustalenie kapitału wraz z dokumentacją umożliwiającą ustalenie tego kapitału zatrudnionym pracownikom. Miało to zdyscyplinować płatników do przekazania Zakładowi skompletowanej dokumentacji, koniecznej do obliczenia tego kapitału. Przepis ten brał też pod uwagę interesy ubezpieczonych - zwłaszcza tych, których zakłady pracy zostały lub zostaną zlikwidowane. Jednak ubezpieczony, który do końca 2006 roku nie złożył pracodawcy wniosku o ustalenie kapitału, może w dogodnym dla siebie terminie sam przesłać wniosek i dokumenty do jednostki ZUS najbliższej miejsca zamieszkania. Zakład jest zobowiązany do przyjęcia go w każdym czasie. Musi też, bez względu na datę jego złożenia, wydać decyzję w tej sprawie.
■ A czy ustalenie kapitału początkowego jest ważne dla wysokości przyszłej emerytury?
- W nowym systemie emerytalnym podstawą obliczenia emerytury będzie kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek zewidencjonowanych w ZUS po 1998 roku na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Suma tych kwot zostanie podzielona przez tzw. średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla osoby przechodzącej na emeryturę, które podaje GUS. Kapitał początkowy będzie więc stanowił część przyszłej emerytury.
■ Czy ubezpieczeni powinni spieszyć się ze składaniem wniosku o ustalenie kapitału początkowego?
- Ci, którzy będą zwlekać ze złożeniem dokumentacji niezbędnej do jego ustalenia aż do osiągnięcia wieku emerytalnego, mogą mieć trudności z uzyskaniem dokumentów od zlikwidowanych zakładów pracy. Jeżeli ubezpieczony nie może uzyskać od byłego pracodawcy zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia, a także nie uzyskał od pracodawcy wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej potwierdzających okres zatrudnienia oraz wysokość wynagrodzenia, może jednak przedłożyć inne dowody, z których będzie wynikał fakt zatrudnienia oraz wysokość wynagrodzenia. Może, na przykład, przedstawić umowę o pracę, aneksy (angaże) do tej umowy, świadectwo pracy oraz ewentualnie inne dokumenty o osiąganym wynagrodzeniu, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przed 1999 rokiem. Trzeba jednak podkreślić, że im szybciej zostanie złożony wniosek o ustalenie kapitału, tym łatwiej będzie ubezpieczonym udowodnić okresy zatrudnienia.
Rozmawiał BARTOSZ MARCZUK
Zuzanna Turowska naczelni Wydziału Kapitału Początkowego Centrali ZUS / DGP