Pracownik, który utracił zatrudnienie w ramach zwolnień grupowych, może domagać się ponownego przyjęcia do pracy w sytuacji, gdy jego były pracodawca zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej.

Pracownikom zwolnionych z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy w ramach zwolnień grupowych ustawodawca dał szansę powrotu do pracy u dotychczasowego pracodawcy, gdy jego sytuacja ulegnie poprawie i zacznie on ponownie zatrudniać pracowników. W myśl art. 9 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, były pracownik ma roszczenie o nawiązanie z nim stosunku pracy, jeśli spełnione zostaną następujące przesłanki:
  • pracownik został zwolniony w ramach zwolnień grupowych,
  • pracodawca ponownie zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej,
  • pracownik zgłosił pracodawcy zamiar podjęcia zatrudnienia w terminie roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy,
  • nie upłynął okres 15 miesięcy od dnia rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.
Zwolnienie grupowe
Zwolnienie grupowe ma miejsce w razie rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z określoną grupą pracowników z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Chodzi tu o rozwiązanie umów o pracę w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę bądź na mocy porozumienia stron, przy czym zwolnienie w okresie nieprzekraczającym 30 dni ma objąć co najmniej:
  • 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
  • 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników;
  • 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Ta sama grupa zawodowa
Zwolniony pracownik może domagać się powrotu do pracy tylko wówczas, gdy pracodawca ponownie zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej. Pojęcia ta sama grupa zawodowa nie należy identyfikować z konkretnym stanowiskiem pracy zwolnionego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1997 r., I PKN 445/97, OSNP 1998/22/648). Zatrudnienie w tej samej grupie zawodowej nie jest również tożsame z zatrudnieniem na stanowisku równorzędnym ani z zatrudnieniem na poprzednich warunkach.
Przez pojęcie grupa zawodowa należy natomiast rozumieć zespół pracowników legitymujących się szczególnymi uprawnieniami do wykonywanej pracy (kierowca, lekarz) bądź też zespół wykonujący w zakładzie takie same lub podobne rodzajowo czynności (funkcje), a także grono pracowników o podobnym wykształceniu i kwalifikacjach potrzebnych dla realizacji skonkretyzowanych zadań zakładu pracy (wyrok SN z 7 marca 1997 r., I PKN 26/97, OSNP 1997/24/486).
Zgłoszenie zamiaru powrotu
Zwolniony pracownik ma rok od dnia rozwiązania stosunku pracy na zgłoszenie byłemu pracodawcy zamiaru podjęcia u niego pracy. Termin ten ma charakter zawity, a zatem po jego upływie roszczenie pracownika o ponowne zatrudnienie wygasa.
Zgłoszenie przez pracownika zamiaru powrotu może nastąpić przez każde zachowanie, które w sposób dostateczny wyrazi jego gotowość podjęcia pracy. Jeśli swój zamiar pracownik zgłasza w pozwie o nawiązanie stosunku pracy przy ocenie, czy nie przekroczył on określonego terminu, istotna będzie nie data wniesienia pozwu, lecz data doręczenia tego pisma pracodawcy (wyrok SN z 6 sierpnia 1998 r., I PKN 267/98, OSNP 1999/17/549).
Odpowiedzialność pracodawcy
Pracodawca, który ponownie zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej, ma obowiązek złożyć ofertę zatrudnienia zwolnionemu uprzednio pracownikowi w terminie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.
Jeśli mimo zgłoszenia zamiaru powrotu do pracy, pracodawca odmawia zatrudnienia byłego pracownika, ten ostatni może wystąpić do sądu pracy z powództwem o nawiązanie stosunku pracy. Ponadto były pracownik może dochodzić od opornego pracodawcy stosownego odszkodowania. Podstawą roszczenia odszkodowawczego będzie w takim przypadku art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p., a wysokość odszkodowania będzie odpowiadała zarobkom, które mógłby uzyskać były pracownik, gdyby pracodawca uwzględnił jego żądanie nawiązania stosunku pracy.
Ważne!
Pracownik ma roszczenie o nawiązanie stosunku pracy tylko wówczas, gdy utracił zatrudnienie w ramach zwolnienia grupowego. Nie dotyczy to więc pracownika, który został zwolniony w trybie indywidualnym
PRZYKŁAD: PRZEKROCZENIE TERMINU
W związku z likwidacją stanowiska pracy, pracodawca 15 lipca 2006 r. wręczył Annie D. wypowiedzenie umowy o pracę. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 30 września tego roku. Po kilku miesiącach Anna D. dowiedziała się, że jej były pracodawca ponownie zatrudnia pracowników w tej samej grupie zawodowej. 28 września 2007 r. wniosła przeciwko byłemu pracodawcy pozew, w którym domagała się nawiązania z nią stosunku pracy. Odpis pozwu został doręczony pracodawcy 14 października 2007 r. Anna D. powinna zgłosić zamiar powrotu do pracy w terminie roku od dnia rozwiązania z nią stosunku pracy, a zatem do 30 września 2007 r. W przypadku gdy pracownik zgłasza taki zamiar wyłącznie w pozwie, o zachowaniu terminu decyduje data doręczenia tego pisma pracodawcy, a nie jego wniesienia do sądu. Ze względu na to pracodawca otrzymał je już po wskazanym terminie, roszczenie Anny D. wygasło, co doprowadziło do oddalenia jej powództwa.
PRZYKŁAD: WAŻNE KWALIFIKACJE
Marek K. pracował na stanowisku zastępcy kierownika działu sprzedaży. W związku z reorganizacją firmy jego stanowisko zostało zlikwidowane, a z nim rozwiązano stosunek pracy. Po upływie sześciu miesięcy pracodawca zatrudnił nowego pracownika - Andrzeja R., któremu z uwagi na specjalistyczne wykształcenie powierzono kierowanie działem logistycznym. W opisywanym przypadku Marek K. nie ma roszczenia o ponowne zatrudnienie, gdyż nie należał on do tej samej grupy zawodowej co nowy pracownik. Pracodawca wymagał bowiem od zatrudnianego pracownika odmiennych kwalifikacji od tych, które posiadał zwolniony.
DOMINIKA CICHOCKA
gp@infor.pl
Podstawa prawna
■ Art. 9 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 ze zm.).