Samorządy, po dziewięciu latach od nałożenia na nich obowiązku zapewniania nauczycielom średnich płac, będą mogły w jednolity sposób wyliczyć ich wynagrodzenie.
Gminy zyskały dodatkowy miesiąc na rozliczenie wynagrodzeń nauczycieli. Jeśli będą zaniżone wypłacą im dodatek uzupełniający.
Z wypełnienia tego obowiązku muszą też przygotować sprawozdanie według jednolitego wzoru. Gminy przekażą to sprawozdanie regionalnym izbom obrachunkowych, które po raz pierwszy skontrolują, czy samorządy właściwe wypłacają pensje nauczycielom.

Problematyczny dodatek

Ostatnia nowelizacja Karty Nauczyciela z 19 listopada 2009 r. wprowadziła zmiany terminów dotyczących wypłaty nauczycielom tzw. dodatku uzupełniającego. W tym roku pierwszy raz samorządy miały do końca grudnia przeprowadzić analizę poniesionych wydatków na pensje nauczycieli. Wprowadzony w 2008 roku na samorządy taki obowiązek miał zmusić je do przestrzegania ustawowego obowiązku nałożonego na nie od dziewięciu lat. Zgodnie z nim nauczyciele mają mieć zapewnione płace co najmniej na poziomie średnich wynagrodzeń określanych przez Kartę Nauczyciela. Muszą też odpowiadać średniorocznej strukturze zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. Jeśli okaże się, że pensje są zaniżone, gminy wypłacą dodatek uzupełniający. Samorządy uznały jednak, że wywiązanie się z nowego obowiązku do końca roku jest w konsekwencji niemożliwe. Ostatnia nowelizacja Karty Nauczyciela przesunęła terminy jego realizacji o miesiąc.

Wypłata w styczniu

Samorządy nie będą musiały szukać pieniędzy z tegorocznego budżetu na wypłatę dodatku uzupełniającego dla nauczycieli. Przesunięcie terminów pozwoli na rzetelne wyliczenie środków finansowych przekazanych na płace dla pedagogów. Zgodnie z nowelizacją wszystkie samorządy będą musiały do 20 stycznia (a nie do 31 grudnia) przeprowadzić analizę wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Następnie tym, którzy nie osiągnęli średnich płac zagwarantowanych w ustawie, do 31 stycznia (nie do końca roku) wypłacić dodatek uzupełniający. Wszystkie samorządy będą też musiały do 17 lutego złożyć do regionalnych izb obrachunkowych, dyrektorów szkół i związków zawodowych sprawozdanie z osiągania średnich. Nowelizacja zobowiązała też ministra edukacji narodowej do sporządzenia jednolitego wzoru sprawozdania dla gmin. Jego wprowadzenie ma ułatwić gminom tworzenie takiego dokumentu.



Sprawozdanie pod kontrolą

Gminy w przyszłym roku będą też kontrolowane przez regionalne izby obrachunkowe w zakresie wywiązywania się z ustawowego obowiązku dotyczącego zapewnienia średnich płac pedagogom. Regionalna izba obrachunkowa sprawdzi gminę dwukrotnie. Pierwszy raz wydział kontroli izby sprawdzi poprawność sporządzonego sprawozdania. Jeśli okaże się, że są w nim nieprawidłowości, gmina będzie musiała je wyjaśnić. Druga kontrola będzie przeprowadzana przy okazji kompleksowej kontroli gminy. Wtedy będą sprawdzać stopień osiągnięcia w samorządach wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli. Takie kontrole będą dokonywane w samorządach raz na cztery lata, ale 25 proc. gmin zostanie skontrolowanych już w 2010 roku. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości RIO powiadomi wojewodę o niewykonywaniu tego zadania przez gminę. Dodatkowo związki zawodowe i dyrektor szkoły będą mogli wskazać regionalnej izbie obrachunkowej ewentualne nieprawidłowości w sprawozdaniu.
Kalendarz gminy dotyczący rozliczenia pensji nauczycieli za 2009 rok
Gmina ma obowiązek do:
20 stycznia sporządzić analizę poniesionych wydatków na pensje pedagogów
31 stycznia wypłacić dodatek uzupełniający nauczycielom, którzy nie osiągnęli średnich płac
10 lutego sporządzić sprawozdanie z poniesionych wydatków na pensje pedagogów
17 lutego przesłać dyrektorowi szkoły, oświatowym związkom zawodowym oraz regionalnym izbom obrachunkowym sprawozdanie.
Podstawa prawna
Ustawa z 19 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (Dz.U. nr 213, poz. 1650).