Rekrutując niepełnosprawnych pracowników pracodawca powinien kierować się dobrem firmy, wybierać najlepszych kandydatów pod względem ich przygotowania i kwalifikacji, a nie stopnia i rodzaju ich niepełnosprawności.
Z danych statystycznych urzędów pracy wynika, że kandydatów do pracy wśród osób niepełnosprawnych najczęściej poszukają pracodawcy, którzy wcześniej zatrudniali już takie osoby i mają dobre doświadczenie z takiej współpracy, lub firmy, które wolą zainwestować w stworzenie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, niż płacić na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Większość firm chcąca zatrudnić osoby niepełnosprawne w pierwszej kolejności kieruje swoje zapytania do powiatowych urzędów pracy (PUP). W dużych aglomeracjach miejskich, takich jak np. Warszawa, w urzędzie działa specjalny wydział obsługi osób niepełnosprawnych, w pozostałych placówkach są one obsługiwane przez standardowy personel. W stolicy urząd obsługuje rocznie ok. 1900 osób niepełnosprawnych. Jako bezrobotni rejestrowani są ci, którzy według orzeczenia lekarskiego mogą podjąć pracę na co najmniej pół etatu. Osoby te są rejestrowane w bazie danych i opisywane pod kątem zaleceń wskazanych przez lekarza – orzecznika. Na podstawie tych danych pośrednik pracy orientuje się, do jakich prac może kierować daną osobę, a do jakich nie.
Pracodawca zgłaszający się do PUP wypełnia standardowy formularz (dostępny m.in. na stronie internetowej każdego urzędu) – czyli zgłoszenie oferty pracy. Druk ten zawiera dwie rubryki (nr 13 oraz 25), w których można umieścić dane dotyczące osób niepełnosprawnych.
Pierwsza informuje, że na stanowisko pracy może być również kierowana osoba niepełnosprawna. Druga pozycja (nr 25) to miejsce, gdzie pracodawca przedstawia charakterystykę wykonywania pracy. Jeżeli jest zainteresowany pracownikiem niepełnosprawnym bardzo często w tym miejscu określa potencjalne zagrożenia np. budynek jest nieprzystosowany dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, lub brak w budynku windy i konieczność częstego chodzenia po schodach, etc.
W sytuacji gdyby jednak taka informacja się nie znalazła w formularzu, pośrednicy zwykle dzwonią do pracodawcy w celu doprecyzowania wszystkich kwestii wątpliwych. Wypełniony formularz pracodawca może do urzędu dostarczyć osobiście lub wysłać go pocztą.
Do pracy na danym stanowisku urzędnicy mają obowiązek kierować każdą osobę bezrobotną lub poszukującą pracy, która spełnia tzw. twarde wymogi zgłoszenia – posiada właściwe wykształcenie oraz kwalifikacje zawodowe i jest zainteresowana daną ofertą.
Pracodawca nie jest informowany przez urząd pracy o stopniu, ani przyczynie niepełnosprawności danego kandydata. Informacje te pracodawca może (ale nie musi) uzyskać dopiero przy składaniu przez kandydata dokumentów niezbędnych do przyjęcia do pracy.



Stowarzyszenia i fundacje

Pracodawca może też złożyć zapotrzebowanie na pracownika niepełnosprawnego w organizacjach pozarządowych: stowarzyszeniach czy fundacjach zajmujących się sprawami osób niepełnosprawnych.
Dużą bazę danych o niepełnosprawnych kandydatach do pracy posiada m.in. Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON), która zrzesza firmy zatrudniające osoby z różnymi dysfunkcjami. Obecnie jest tam zarejestrowanych ok. 3,6 tys. osób niepełnosprawnych. POPON posiada też dziesięć Centrów Pracy dla Osób Niepełnosprawnych w największych miastach Polski. Placówki te świadczą bezpłatnie usługi pośrednictwa pracy zarówno kandydatom do pracy, jak i pracodawcom.
Firmy zainteresowane współpracą z POPON mogą na stronie internetowej organizacji (www.popon.pl) w zakładce pt. Praca umieścić informacje o wolnych miejscach pracy wraz z ich opisem. Zatrudnieni w POPON doradcy pomagają firmom dobrać osobę do pracy do jej wykształcenia, kwalifikacji oraz możliwości wynikających z jego schorzenia. Obecnie w bazie POPON znajduje się 2,4 tys. ofert pracy dla osób niepełnosprawnych.
Pomocny w poszukiwaniu niepełnosprawnych pracowników może być też kontakt ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracja. Organizacja posiada w Warszawie, Krakowie, Gdyni, Zielonej Górze i Katowicach swoje Centra Integracji, które pełnią rolę biur pośrednictwa pracy i pomagają w doborze odpowiedniej pracy osobom niepełnosprawnym, natomiast pracodawcom w znalezieniu odpowiedniego kandydata. Usługi te są bezpłatne. Podobnie jak zamieszczenie oferty pracy na stronie stowarzyszenia: www.niepelnosparwni.pl.
Na portalu Integracji rejestruje się rocznie ok.0,5 tys. niepełnosprawnych poszukujących pracy. Przez portal przepływa rocznie 340 ofert pracy. Stowarzyszenie od trzech lat wydaje też specjalny dodatek Praca, który ukazuje się w magazynie pt. Integracja. Można w nim znaleźć praktyczne wskazówki zarówno dla pracodawców jak i poszukujących pracy.

Firmy rekrutacyjne

Pracodawca może też skorzystać z usług firmy rekrutacyjnej specjalizującej się w pośrednictwie pracy osób niepełnosprawnych. Agencje te świadczą usługi pośrednictwa pracy, jak i doradztwa dotyczącego rozliczenia wynagrodzeń osób niepełnosprawnych. Przykładowo w firmie Onagra z Rzeszowa 1/4 zarejestrowanych kandydatów do pracy to osoby niepełnosprawne. Przedsiębiorcy, którzy zgłaszają zapotrzebowanie na pracowników są informowani przez headhunterów o możliwości zatrudnienia osoby niepełnosprawnej na dane stanowisko oraz płynących z tego faktu przywilejach oraz obowiązkach kadrowo-płacowych. Usługi agencji są odpłatne, cena uzależniona jest od rodzaju stanowiska, branży, liczby poszukiwanych osób oraz tego, czy usługa objęta jest gwarancją.



Giełdy i targi pracy

Coraz większą popularnością wśród pracodawców cieszą się targi i giełdy pracy dla osób niepełnosprawnych. Organizują je zarówno powiatowe urzędy pracy, jak i instytucje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych. Głównie na targi pracy dla osób niepełnosprawnych zgłaszają się firmy z branży finansowej, meblowej, spożywczej, handlowej, edukacyjnej, nieruchomości i usług porządkowych.
Korzyścią z udziału w targach jest nawiązanie bezpośredniego kontaktu z osobą niepełnosprawną poszukującą pracy.
OPINIA
Teresa Sendor
współwłaścicielka hurtowni artykułów sanitarnych z Warszawy
Zatrudniam w firmie pięć niepełnosprawnych osób. Współpraca z nimi układa się na ogół dobrze, są odpowiednio dobrani do wykonywanej pracy. Do ich zatrudnienia przekonali mnie pośrednicy z urzędu pracy. Obsługa w warszawskim urzędzie, gdzie zgłosiłam zapotrzebowanie na pracowników, jest kompetentna, sprawna i życzliwa. Urzędnicy pomagają przedsiębiorcom w znalezieniu odpowiednich osób, doradzają jak wypełnić dokumenty, a także w jaki sposób przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną z takimi osobami.
Od nich dowiedziałam się też, że mogę ubiegać się o dofinansowanie na wyposażenie stanowisk pracy tych osób. Dzięki temu mogłam doposażyć firmę w niezbędny sprzęt biurowy za 40 tys. zł.
OPINIA
Michał Kalinowski
dyrektor zarządzający Bastra Weindich S.J z Katowic
Obecnie, w naszych zakładach zatrudniamy pięć niepełnosprawnych osób. Kandydatów do pracy poszukiwalismy zarówno w internetowych portalach rekrutacyjnych, stowarzyszeniach osób niepełnosparwnych – w tym także klubach sportowych dla osób niepełnosprawnych – a także w stowarzyszeniach wsparcia dla niepełnosprawnych i centrach aktywizacji zawodowej a także w powiatowym urzędzie pracy. Jeśli miałbym rekomendować innym pracodawcom ze Śląska instytucję, która najlepiej odczytuje potrzeby rekrutacyjne związane z osobami niepełnosprawnymi, jest skuteczna i profesjonalna, to bez namysłu poleciłbym im Centrum Integracji w Katowicach.
Teresa Sendor, współwłaścicielka hurtowni artykułów sanitarnych z Warszawy / DGP