Pracodawca zatrudniał pracownika na podstawie umowy na czas nieokreślony. W poniedziałek rano pracodawca wręczył mu wypowiedzenie. Pracownik odmówił jego podpisania i zdenerwowany opuścił zakład pracy. Wyłączył telefon komórkowy. Pracodawca postanowił wysłać wypowiedzenie listem poleconym na jego domowy adres. Pomimo dwukrotnego awizowania list nie został odebrany przez pracownika. W jaki sposób w tej sytuacji pracodawca powinien prawidłowo wręczyć pracownikowi wypowiedzenie? Co zrobić, jeśli pracownik odmawia jego przyjęcia?

Zgodnie z art. 300 k.p. w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. W związku z tym w przedstawionym przypadku zastosowanie będzie miał art. 61 par. 1 k.c. stanowiący, że oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
Pracodawca powinien stworzyć warunki, w których pracownik będzie mógł zapoznać się z treścią kierowanego do niego pisma. Warunki te nie mogą naruszać godności pracownika, np. naganne byłoby wręczanie wypowiedzenia i jednoczesne manifestowanie wobec pracownika negatywnego stosunku czy naśmiewanie się z niego. Trzeba jednoznacznie podkreślić, że to, czy pracownik skorzysta z przysługującego mu prawa zapoznania się z oświadczeniem woli pracodawcy, jest jego osobistą sprawą. Pracodawca musi być jednak przygotowany na ewentualność udowodnienia, że pracownik mógł się z pismem zapoznać. Właściwym byłoby zatem wręczanie takiego pisma w obecności świadków (np. szefa kadr) z informacją, czego pismo dotyczy. Zachowanie pracownika polegające na odmowie przyjęcia do wiadomości treści pisma, nieodbieranie przez niego listów poleconych, wyłączenie telefonu pogarszają jedynie sytuację pracownika, ponieważ powoduje to upływ terminów do ewentualnego odwołania np. wypowiedzenia umowy. Zauważyć trzeba, że zdenerwowanie pracownika, któremu wręczane jest wypowiedzenie umowy o pracę, nie usprawiedliwia odmowy przyjęcia pisma.
Podejmując próbę wręczenia pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę, nie powinno być wątpliwości, że takiej właśnie treści jest składane oświadczenie pracodawcy. Pracodawca, spodziewając się, że pracownik odmówi przyjęcia pisma, nie powinien starać się przechytrzyć pracownika, twierdząc np., że w piśmie jest informacja o zaległym urlopie wypoczynkowym. Gdyby bowiem pracodawca w takiej sytuacji nie podjął innych sposobów doręczenia pisma, np. wysyłając je listem poleconym, wówczas pracownik mógłby skutecznie bronić się, że nie wiedział o zamiarze wypowiedzenia mu umowy o pracę.
Należy pamiętać, że terminy do złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy liczone są od daty doręczenia stosownych pism (zawiadomień). Jednakże w wyroku z 9 grudnia 1999 r. Sąd Najwyższy (I PKN 430/99, OSNP 2001/9/309) stwierdził, że pojęcie doręczenia z art. 264 par. 2 k.p. nie jest tożsame z pojęciem złożenia oświadczenia woli z art. 61 k.c. w związku z art. 300 k.p., lecz powinno być wyjaśniane przy uwzględnieniu ogólnej reguły z art. 61 k.c. Postępowanie pracownika, który bezpodstawnie unika odebrania pisma pracodawcy zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, może zatem wywołać skutek doręczenia tego pisma, chociaż fizycznie pracownik tego pisma nie odbierze.
DARIUSZ GAWRON-JEDLIKOWSKI
radca prawny
PODSTAWA PRAWNA
Art. 300 ustawy 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 61 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).