Żeby zostać lekarzem, nie wystarczy ukończyć studia medyczne. Należy jeszcze odbyć staż podyplomowy, a następnie zdać lekarski egzamin państwowy.
Każdego roku akademie medyczne kończy kilka tysięcy absolwentów. Zanim jednak staną się specjalistami w jednej z dziedzin medycyny, muszą na to poczekać nawet dziesięć lat.

Najpierw studia

Pierwszym krokiem do wykonywania zawodu lekarza jest ukończenie 6-letnich studiów na wydziale lekarskim na jednej z 11 akademii medycznych.
Najtrudniejszy jest - jak twierdzą sami zainteresowani - pierwszy rok. Nowo przyjęci studenci muszą oswoić się z innym niż w liceum systemem nauki, z zajęciami i wykładowcami. Czekają ich bardzo trudne zajęcia z anatomii i patofizjologii. Dodatkowo dochodzą zajęcia m.in. z biologii, chemii, histologii, historii medycyny ratunkowej, języka czy psychologii lekarskiej. Oprócz teorii przyszli lekarze muszą brać udział w zajęciach praktycznych (najczęściej organizowanych w przyuczelnianych szpitalach). W czasie wakacji odbywają jednomiesięczną praktykę w szpitalu.
W kolejnych latach zakres studiów zostaje rozszerzony o naukę z zakresu biochemii, biofizyki, fizjologii, anatomii klinicznej czy medycyny molekularnej. Dodatkowo student musi ponownie odbyć praktyczną naukę zawodu m.in. w laboratorium oraz w przychodni. Na szóstym, ostatnim roku studiów dochodzą nowe przedmioty - ortopedia i traumatologia, ginekologia i położnictwo, neonatologia czy medycyna ratunkowa i katastrof. Studia kończą się egzaminem.

Staż podyplomowy

Ukończenie akademii medycznej na wydziale lekarskim nie daje jej absolwentom pełnego prawa wykonywania zawodu. Aby je uzyskać, wcześniej muszą oni odbyć roczny staż podyplomowy, a następnie zdać lekarski egzamin państwowy (LEP).
W czasie stażu realizowany jest określony program obejmujący m.in. naukę chorób wewnętrznych, pediatrii, chirurgii ogólnej, położnictwa i ginekologii. Nauka poszczególnych dziedzin (tzw. staże cząstkowe) kończy się kolokwiami.
Lekarze ubiegający się o przyznanie miejsca stażowego muszą złożyć w biurze Komisji Staży Podyplomowych, działających przy okręgowych izbach lekarskich, następujące dokumenty:
• podanie o przyznanie miejsca stażowego z określeniem dwóch preferowanych placówek,
• zaświadczenie o uzyskanej średniej z ocen w trakcie odbywania studiów,
• kserokopię dowodu osobistego.
W pierwszej kolejności miejsce stażowe jest przyznawane przez właściwą izbę lekarską osobom, które posiadają stałe miejsce zamieszkania na terenie jej działania, oraz ukończyły studia z najwyższą średnią ocen.
Osoby, które zamierzają rozpocząć staż od 1 października 2008 r., musiały złożyć odpowiednie wnioski do końca sierpnia tego roku. Jednocześnie przed rozpoczęciem stażu podyplomowego (a nie przed złożeniem podania o staż) należy uzyskać ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza. Jest ono wydawane przez okręgowe izby lekarskie.
Na czas trwania stażu lekarz podpisuje umowę o pracę z placówką, gdzie będzie on realizowany. W tym czasie przysługuje mu miesięczne wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1824 zł brutto.
W związku z wprowadzeniem od początku tego roku nowych przepisów dostosowujących czas pracy lekarzy do wymogów unijnych stażysta jest zobowiązany do pełnienia dyżurów medycznych w wymiarze odpowiadającym 10 godzinom i 5 minutom tygodniowo przy zachowaniu 48-godzinnego tygodnia pracy. W celu realizacji dyżurów w większym wymiarze konieczna jest jego zgoda wyrażona na piśmie (tzw. klauzula opt-out).
Przebieg stażu jest nadzorowany przez wyznaczonych do tego w szpitalu koordynatorów. To oni wystawiają stażystom opinie oraz organizują i przeprowadzają co najmniej dwa razy w tygodniu seminaria i wykłady dotyczące realizacji programów poszczególnych staży cząstkowych.

Początek specjalizacji

Kolejnym etapem nauki przyszłego specjalisty jest zdanie lekarskiego egzaminu państwowego (LEP). Od tego roku można do niego przystępować jeszcze przed zakończeniem stażu. Dzięki jego zdaniu lekarz uzyskuje pełne prawo wykonywania zawodu. Stanowi on również przepustkę do dalszej nauki specjalizacji.
Specjalizacje dzielą się na podstawowe i szczegółowe. Żeby zostać np. alergologiem, trzeba wcześniej zrobić specjalizację z zakresu chorób wewnętrznych. To trwa pięć lat. Kolejne trzy należy poświecić na uzyskanie tytułu specjalisty alergologa. W tym samym czasie lekarz może odbywać tylko jedną specjalizację. Miejsca specjalizacyjne są tworzone tylko w tych placówkach, które posiadają specjalne akredytacje.

Rezydentury tylko dla niektórych

Najbardziej atrakcyjną dla lekarzy formą odbywania specjalizacji są tzw. etaty rezydenckie. Ponieważ są one finansowane z budżetu państwa, ich liczba jest co roku ściśle określana przez resort zdrowia. Miesięczne podstawowe wynagrodzenie lekarza rezydenta wynosi obecnie 2743 zł brutto.
Osoby, którym taki etat nie zostanie przyznany, mają możliwość podpisania umowy o pracę z akredytowaną placówką i w ten sposób rozpocząć specjalizację. Część osób, chociaż jest ich coraz mniej, decyduje się na wolontariat, co części z nich również umożliwia rozpoczęcie nauki wybranej specjalizacji.
W trakcie specjalizacji lekarze odbywają naukę, podobnie jak na stażu, na różnych oddziałach. Muszą w tym czasie również brać udział w kursach i szkoleniach specjalizacyjnych. W czasie nauki odbywają się również cząstkowe kolokwia.
Jednak ostatecznym egzaminem weryfikującym zdobyte umiejętności lekarza jest państwowy egzamin specjalizacyjny (PES). Po jego zdaniu lekarz zyskuje tytuł specjalisty.