W Polsce wciąż przybywa pacjentów chorych na astmę oskrzelową i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, zwaną POChP. Niestety, nie mają oni dostępu do leków skojarzonych, uznanych za światowy standard leczenia, dlatego przechodzą na rentę.
Uporczywy kaszel, brak tchu, świszczący oddech są jednymi z najczęstszych objawów chorób układu oddechowego: astmy oskrzelowej czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Dzięki odpowiedniej kontroli choroby najbardziej uporczywe objawy astmy i POChP mogą być rzadkie. W niektórych przypadkach udaje się je wyeliminować nawet na wiele lat.
Choroby te nieleczone lub leczone nieprawidłowo ograniczają prowadzenie normalnego aktywnego trybu życia.

Choroba cywilizacyjna

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że na astmę oskrzelową, cierpi około 150 milionów osób. Stanowi to prawie 6 proc. dorosłej populacji świata. W ciągu dekady liczba chorych wzrasta przeciętnie o 50 proc. W Europie na astmę choruje 4,5 proc. dorosłych i ponad 10 proc. dzieci. Natomiast w Polsce około 5,4 proc. (prawie 2 mln osób). Częściej chorują na nią dzieci - ponad 8,6 proc. (ponad 1 mln). Przypuszcza się jednak, że rzeczywista liczba chorych w Polsce jest większa.
Najbardziej charakterystyczne objawy astmy to nagłe ataki kaszlu, świszczący oddech i ciężkie napady duszności, najczęściej wywołane przez kontakt z alergenem.
Rozpoznanie choroby jest w większości przypadków stosunkowo łatwe. Najczęściej wystarczy dokładny wywiad, dotyczący okoliczności wystąpienia i przebiegu choroby. Lekarz dokładnie pyta chorego o wszystkie szczegóły towarzyszące napadom duszności, następnie osłuchuje płuca i serce. Czasem pobiera się również krew na badania laboratoryjne. Przy podejrzeniu astmy niezbędne jest badanie czynności płuc - spirometria.
Sposób leczenia astmy zależy od stopnia ciężkości choroby. Zalecanym postępowaniem terapeutycznym pierwszego rzutu w leczeniu astmy niekontrolowanej u dorosłych i dzieci powyżej piątego roku życia jest leczenie lekiem skojarzonym. Składa się on z b2-mimetyku długo działającego, który rozszerza oskrzela, oraz steroidu, który działa przeciwzapalnie.

Choroba palaczy

Zdecydowanie bardziej groźna, bo trudna do zdiagnozowania, jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Obejmuje ona dwie choroby - przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz rozedmę płuc. Najczęściej przyczyną tej choroby jest palenie papierosów i szkodliwe działanie substancji zawartych w dymie papierosowym. Chorują na nią jednak nie tylko palacze, ale także osoby, które przez długi czas przebywały w zakurzonych, zapylonych pomieszczeniach (m.in. pracujący w rolnictwie, górnictwie).
W pierwszej fazie rozwija się właściwie niezauważalnie. Nieleczona przez wiele lat nieodwracalnie uszkadza układ oddechowy, co w efekcie prowadzi do jego niewydolności.
W zaawansowanym stadium choroby pacjent nie radzi sobie nawet z najprostszymi czynnościami życia codziennego, takimi jak wchodzenie po schodach, noszenie zakupów czy prasowanie.
POChP rozwija się właściwie bezobjawowo. Bardzo często chory nawet nie wie, że niecodzienny kaszel, problemy ze złapaniem oddechu, coraz mniejsza sprawność fizyczna, a nawet mała zadyszka to zaczątki bardzo groźnej i coraz powszechniejszej w Polsce choroby.

Konieczne wczesne rozpoznanie

Wczesne wykrycie tej choroby daje szansę na jej zatrzymanie. Podstawowym badaniem, które pozwala na wykrycie choroby, jest badanie spirometryczne. Jest to proste i bezbolesne badanie pozwalające zmierzyć objętość płuc i wielkość przepływu powietrza przez oskrzela. Badanie polega na nabraniu w płuca jak największej ilości powietrza i szybkim, energicznym wydmuchaniu go. Na podstawie wyniku tego badania można określić ewentualny stopień uszkodzenia płuc, a w połączeniu z wywiadem ustalić rozpoznanie POChP i zastosować odpowiednie leczenie. W celu jak najwcześniejszego wykrycia choroby regularne badania spirometryczne powinny wykonywać co roku osoby z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na POChP, czyli palacze papierosów powyżej 40 roku życia oraz osoby, które mają kontakt z pyłem, kurzem, oparami chemicznymi.

Kosztowna choroba

Objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, obejmujące postępującą duszność, przewlekły kaszel i ciągłe odkrztuszanie, prowadzą do inwalidztwa oddechowego. W Polsce chorym na POChP co roku przyznawanych jest około 20 tys. rent inwalidzkich. Większość z tych świadczeń przyznawana jest osobom w wieku produkcyjnym, między 50 a 60 rokiem życia.
Chorzy często są leczeni w domach, co zaniża faktyczne koszty ponoszone przez społeczeństwo. Z uwagi na fakt, że system zdrowotny nie może zapewnić długotrwałej opieki chorym, POChP zmusza często dwie osoby do porzucenia pracy - chorego i członka rodziny, który musi pozostawać w domu, aby się nim opiekować.
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC W LICZBACH
• POChP jest czwartą najczęstszą przyczyną zgonów - co roku z powodu POChP umiera w naszym kraju 15 tys. osób, na świecie, według WHO, 2 mln osób
• co 10 człowiek po 30 roku ma objawy POChP
• 3,6 proc. chorych hospitalizowanych w Polsc,e to chorzy na POChP
• co roku POChP jest przyczyną co najmniej 120 tys. przypadków przyjęć do szpitala
• co roku chorym na POChP przyznawanych jest 20 tys. rent inwalidzkich
• POChP stanowi 25 proc. wszystkich przyjęć do szpitala z powodu choroby płuc
• tylko 300 tys. chorych stosuje leki systematycznie
CZYM LECZYĆ POCHP
Za najbardziej skuteczne u chorych w bardziej zaawansowanym stadium choroby uważa się leczenie skojarzone długo działającym b2-mimetykiem ze steroidem, podawane w jednym inhalatorze. Leczenie to spowalnia rozwój choroby, poprawia funkcję płuc, redukuje liczbę zaostrzeń choroby, a co za tym idzie, wpływa na poprawę jakości życia pacjentów, pozwala lekarzowi lepiej kontrolować leczenie, przyczynia się do zmniejszenia liczby hospitalizacji, liczby zwolnień lekarskich, a nawet do zmniejszenia przypadków śmierci z powodu ataków duszności i niewydolności oddechowej płuc. Leczenie to jest standardem w USA i krajach Unii Europejskiej już od dziesięciu lat, niestety wciąż niedostępne dla polskich pacjentów.
2 mln osób
na świecie jest chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc