Różnica pomiędzy umową zlecenia a umową o dzieło polega przede wszystkim na tym, że ta pierwsza jest umową starannego działania, a druga rezultatu. Oznacza to, iż w umowie zlecenia ważna jest wykonywana praca na rzecz zleceniodawcy, która nie musi prowadzić do określonego rezultatu - co bez wątpienia jest przedmiotem umowy o dzieło.

Czy zleceniobiorca może zrzec się prawa

Bardzo często podpisuję umowy zlecenia i zdarzają się sytuacje, kiedy zleceniobiorcy później je wypowiadają. Jest to dla mnie źródłem wielu kłopotów. Czy mogę wprowadzić do umowy zlecenia zapis przewidujący zrzeczenie się przez zleceniobiorcę prawa do złożenia wypowiedzenia?
Nie
Tego rodzaju rozwiązanie jest niedopuszczalne, ponieważ strony umowy zlecenia nie mają swobody kształtowania swoich wzajemnych praw w tym zakresie. Nie tylko zleceniodawca, a także przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia nawet z ważnych powodów. Postanowienie umowy przewidujące takie rozwiązanie jest nieważne, a tym samym nie przekreśla możliwości złożenia wypowiedzenia. W związku z tym można stwierdzić, że nawet gdy zleceniobiorca, który podpisze oświadczenie, na podstawie którego zrzeknie się swoich uprawnień w tym zakresie, może je traktować jak nieistniejące.
Podstawa prawna
• Art. 746 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy można powierzyć zlecenia zastępcy

Podjąłem się wykonania zlecenia, jednak mam propozycję wyjazdu za granicę. Z tego powodu chciałbym przekazać zlecenie innej osobie, która też profesjonalnie zajmuje się świadczeniem tego samego rodzaju usług. Czy jest to możliwe?
Tak
Przyjmujący zlecenie powinien wykonać usługę osobiście. Jednak istnieje możliwość wprowadzenia zastępcy, ale jest ona obwarowana wieloma warunkami. Realizację umowy można powierzyć osobie trzeciej tylko wtedy, gdy wynika to z umowy lub zwyczaju albo gdy zleceniobiorca jest do tego zmuszony przez okoliczności. Zleceniobiorca musi przekazać zleceniodawcy dane personalne oraz wskazać miejsce zamieszkania zastępcy, jeżeli chce ograniczyć swoją odpowiedzialność tylko do niezachowania należytej staranności przy jego wyborze. Zawiadomienie o zastępcy ma umożliwić zleceniodawcy ocenę jego osoby pod względem kompetencji. Jeśli nie uzna zmiany wykonawcy, może to być podstawą wypowiedzenia umowy.
Zastępca staje się odpowiedzialny za wykonanie zlecenia zarówno wobec powierzającego mu wykonanie zlecenia, jak i zleceniodawcy. Nieodpowiedni dobór zastępcy może być podstawą do roszczeń ze strony dającego zlecenie, m.in. w przypadku uszkodzenia lub utraty powierzonego mu mienia.
Podstawa prawna
• Art. 738 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy zleceniodawca może żądać odsetek

Mój zleceniobiorca otrzymał ode mnie zaliczkę na wydatki związane z realizacją zlecenia. Przy załatwianiu spraw z tym związanych poniósł znacznie niższe koszty, niż przewidywaliśmy. Po prostu wydał mniej, niż zakładaliśmy. Z zaliczki została mu nadwyżka, której mi nie oddał, bo twierdzi, że to dzięki jego zaradności udało się ją wygospodarować. Czy mogę domagać się jej zwrotu razem z odsetkami?
Tak
Czytelnik może żądać nie tylko zwrotu nadwyżki, ale także odsetek ustawowych. Zleceniobiorca powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić zleceniodawcy odsetki ustawowe. Roszczenie o zapłatę odsetek od sumy zatrzymanej ponad potrzebę wynikającą z wykonania zlecenia powstaje wówczas, gdy przyjmujący zlecenie w ogóle nie wywiązuje się z obowiązku świadczenia. Takie roszczenie przysługuje zleceniodawcy również wtedy, gdy są problemy z odzyskaniem różnicy pomiędzy zaliczką przekazaną na realizację zlecenia a kwotą faktycznie wydatkowaną na ten cel. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w omawianym przypadku ma miejsce ten drugi rodzaj okoliczności rodzących obowiązek zwrotu pieniędzy razem z odsetkami ustawowymi.
Podstawa prawna
• Art. 740, art. 741 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy spadkobiercy muszą zrealizować zamówienie

Mój dziadek, który był krawcem, zmarł kilka tygodni temu. W jego pracowni pozostały niedokończone suknie ślubne. Niestety, ani ja, ani żadna osoba z najbliższej rodziny nie potrafimy szyć. Czy musimy zorganizować dokończenie szycia tych sukni przez inny zakład krawiecki? Ten, do którego już dzwoniliśmy, odmawia pomocy.
Nie
W przypadku gdy spadkobiercy osoby, która przed śmiercią nie zdążyła zrealizować przyjętych zamówień, nie posiadają umiejętności potrzebnych do ich zakończenia, umowa o dzieło rozwiązuje się. Takie rozwiązanie jest przewidziane w przepisach kodeksu cywilnego. Stosownie bowiem do ich postanowień umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy. Jeżeli materiał był własnością przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, aby zamawiający odebrał materiał w stanie, w jakim się znajduje, za zapłatą jego wartości oraz odpowiedniej części wynagrodzenia. W celu uniknięcia wątpliwości w zakresie obowiązków ciążących na spadkobiercach w przypadku śmierci osoby przyjmującej zamówienie w ramach umowy o dzieło, warto wprowadzić do niej zapisy dotyczące obowiązku osobistego wykonania przez nią dzieła.
Podstawa prawna
• Art. 645 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy można domagać się części wynagrodzenia

Za kilka dni mam podpisać umowę o dzieło dotyczącą remontu bardzo dużego, starego domu. Wykonanie wszystkich prac potrwa bardzo długo. Po wyszykowaniu każdego pomieszczenia będę je zdawał zamawiającemu. Czy mogę domagać się wynagrodzenia po realizacji poszczególnych części zamówienia?
Tak
Jest to możliwe, ponieważ umowa o dzieło jest umową wzajemną i wynikające z nich świadczenia powinny być spełnione jednocześnie. Co więcej, tego rodzaju możliwość została uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego. Zgodnie z ich postanowieniami w przypadku braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. Należy jednocześnie podkreślić, że aby było możliwe zastosowanie tego rozwiązania, trzeba w zawieranej umowie wprowadzić stosowne postanowienia w tej sprawie.
Podstawa prawna
• Art. 642 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy można wypowiedzieć umowę zlecenia

Zawarłem umowę zlecenia na kilka miesięcy, ale nie jestem zadowolony ze sposobu jego realizacji. Wszystko wskazuje na to, że nie zostanie wykonana w terminie, na którym mi zależy. Wolałbym powierzyć to zlecenie drugiej, bardziej sprawnej i doświadczonej osobie. Czy mogę wypowiedzieć tę umowę?
Tak
Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. W związku z tym czytelnik nie musi czekać do określonej daty, aby było to możliwe. Jednak musi liczyć się z tym, że w sytuacji gdy zleceniobiorca poczynił w celu należytego wykonania zlecenia wydatki, to należy mu je zwrócić. Poza tym z przepisów wynika, że w przypadku odpłatnego zlecenia zleceniodawca zobowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić ewentualną szkodę.
Podstawa prawna
• Art. 746 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy trzeba ponieść odpowiedzialność

Kolega namówił mnie do przyjęcia razem z nim jednego zlecenia. Miałem mu tylko pomagać, a teraz, gdy zachorował, powiedziano mi, że odpowiadam za wykonanie zlecenia solidarnie razem z nim. Czy rzeczywiście ponoszę tego rodzaju odpowiedzialność?
Tak
W przypadku gdy dwie osoby przyjmują zlecenie, to za jego wykonanie odpowiadają solidarnie. Oznacza to, że zleceniodawca może żądać całości lub części należących mu się świadczeń od czytelnika i drugiego zleceniobiorcy łącznie lub od każdego z nich z osobna. Ze względu na chorobę kolegi czytelnika zleceniodawca z pewnością zdecydował się na skorzystanie z prawa wyboru pomiędzy dwoma zleceniodawcami, wskazując oczywiście na niego. Tego wyboru nie można skutecznie zakwestionować. Nie pozostaje czytelnikowi więc nic innego, jak go respektować i zaspokoić uzasadnione roszczenia zleceniodawcy.
Podstawa prawna
• Art. 745 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).