Osoby, które ukończyły 16 lat, mogą być zatrudnione nie tylko w celu przygotowania zawodowego, lecz także przy wykonywaniu lekkich prac.
W okresie wakacyjnym wielu uczniów chce podjąć pracę, aby zarobić na wypoczynek. Bez zezwolenia Państwowej Inspekcji Pracy firmy mogą zatrudniać tylko młodocianych, czyli osoby, które ukończyły 16 lat, ale nie przekroczyły jeszcze 18 roku życia. Pracować mogą tylko absolwencji gimnazjum.

Nauka zawodu

Młodych pracowników można zatrudnić na podstawie umowy o pracę w celu nauki i przygotowania zawodowego albo do wykonywania prac lekkich. Pracodawca musi zapewnić im opiekę oraz pomoc, aby mogli przystosować się do właściwego wykonywania pracy.
Przygotowanie zawodowe pracownika polega na nauce zawodu lub przyuczeniu do wykonywania określonej pracy. W obu przypadkach konieczne jest zawarcie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Musi ona określać:
● rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
● czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
● sposób dokształcania teoretycznego,
● wysokość wynagrodzenia.
Pracownik młodociany podlega szczególnej ochronie. Firma może mu wypowiedzieć umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego tylko w przypadkach określonych w art. 196 ustawy z 26 czerwca 1974 r. (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm), np. jeśli młodociany nie wykonuje obowiązków wynikających z umowy lub pracodawca stwierdzi jego nieprzydatność do pracy.



Prace lekkie

Na podstawie umowy o pracę młodociany może być zatrudniony także do wykonywania prac lekkich. Nie mogą one powodować zagrożenia dla zdrowia, życia i rozwoju psychofizycznego niepełnoletniego oraz utrudniać im wypełniania obowiązku szkolnego. Praca sezonowa w okresie wakacyjnym zazwyczaj nie koliduje z nauką, więc pracodawcy mogą łatwo spełnić te warunki.
– Przepisy nie określają powszechnie obowiązującego katalogu prac lekkich – mówi Michał Dobrzański z firmy konsultingowej Dobrzański i Raczek.
Dlatego ich wykaz określa pracodawca w porozumieniu z lekarzem wykonującym zadania służby medycyny pracy. Wymaga on zatwierdzenia przez inspektora pracy.
Pracownika młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej (między godzinami 22 a 6). Przerwa w pracy obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin. Poza tym takiemu pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca musi zapewnić mu przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, która jest wliczana do czasu pracy.
PRACA MŁODOCIANYCH W 2008 ROKU
● 3,9 tys. młodocianych zatrudniały kontrolowane przez PIP firmy
● 43 proc. pracodawców nie tworzyło wykazu prac dozwolonych dla młodocianych
● 29 proc. firm nie prowadziło ewidencji czasu pracy przy pracach wzbronionych
● 566 młodocianych pracowało bez wymaganego świadectwa lekarskiego