Zdarza się, że ZUS odmawia umorzenia nieopłaconych składek ubezpieczeniowych mimo trudnej sytuacji życiowej dłużnika.
ZUS może umorzyć nieopłacone składki ubezpieczeniowe przez osoby, które są jednocześnie ich płatnikami, mimo że na przykład mają one majątek czy ruchomości podlegające egzekucji. Przypadki, kiedy umorzenie może nastąpić, są określone w rozporządzeniu ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. z 2003 r. nr 141, poz. 1365). Dyrektor oddziału ZUS może wydać decyzję o umorzeniu między innymi wtedy, gdy opłacenie długów składkowych pozbawiłoby dłużnika i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych. Zdarza się jednak, że ZUS odmawia umorzenia długu mimo trudnej sytuacji życiowej dłużnika. O wykładnie tego przepisu wystąpił rzecznik praw dziecka do prezesa ZUS.
– Ustawodawca, wprowadzając ten przepis, uznał, że ważniejszą wartością jest bezpieczeństwo rodziny zobowiązanego niż opłacenie składek na rzecz ZUS – mówi Marek Michalak, rzecznik praw dziecka.