Przed ukończeniem 16 lat dzieci mogą być zatrudnione tylko przy określonych pracach i za zgodą opiekunów oraz inspekcji pracy.
W okresie wakacji wiele dzieci poniżej 16 roku chce podejmować pracę. Kodeks pracy zabrania ich zatrudniania, ale od tej zasady obowiązuje jednak wyjątek. Wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.

Charakter pracy

Problemów z zatrudnieniem dziecka nie będzie miała więc np. agencja reklamowa, która chce zatrudnić pięciolatka do reklamy telewizyjnej, lub agencja filmowa przy produkcji filmu. Działalności artystycznej lub reklamowej nie można mylić z pracą przy promocjach. Dlatego np. dziesięciolatek nie może być zatrudniony przy rozdawaniu ulotek.
Aby dziecko mogło podjąć pracę, konieczna jest uprzednia zgoda jego rodzica (przedstawiciela ustawowego).
– Podmiot, który ubiega się o zatrudnienie małoletniego, musi również uzyskać zezwolenie właściwego inspektora pracy – mówi Rafał Kotys, prawnik z firmy Tomaszowski, Kotys – Doradztwo Prawne.
Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać pisemną zgodę opiekuna na zarobkowanie dziecka oraz opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych. Należy do niego dołączyć także orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych oraz opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych. Ostatni z wymienionych dokumentów należy złożyć tylko wtedy, gdy dziecko już rozpoczęło naukę w szkole.

Cofnięte zezwolenie

Inspektor pracy odmówi wydania zezwolenia, jeżeli praca mogłaby spowodować zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka albo dla wypełniania przez nie obowiązku szkolnego. Może też cofnąć wydane już zezwolenie, jeśli wniosek w tej sprawie złoży rodzic lub opiekun dziecka (bez względu na jego zasadność) lub z urzędu, jeżeli stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom określonym w wydanym zezwoleniu.
Jeżeli wniosek jest kompletny, a inspektor pracy stwierdza, że nie ma przeciwwskazań, aby dziecko podjęło pracę, procedura kończy się wydaniem zezwolenia, które powinno zawierać m.in. dane osobowe dziecka i jego opiekuna, nazwę i siedzibę pracodawcy.
– Określi ono także rodzaj pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko, oraz dopuszczalny okresu wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych – mówi Rafał Kotys.

Wiek i rodzaj umowy

Kodeks pracy nie przewiduje dolnej granicy wieku dzieci, które mogą być zatrudnione. Zarobkować może więc nawet niemowlak, jeśli zgodzą się na to rodzice i inspektor pracy.
Ustawodawca nie określa też, na jakiej podstawie powinny być zatrudnione dzieci poniżej 16 lat. Dlatego pracodawcy mogą zatrudniać ich zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy zlecenia. Bez względu na rodzaj umowy pracodawca i tak zawsze musi występować o zezwolenie na pracę dziecka do inspektora pracy.