Strony postępowania przed sądem pracy są często zaskoczone kosztami, jakie muszą ponieść w związku z procesem. Dotyczy to zwłaszcza pracowników, którzy zwykle nie zdają sobie sprawy, jakie elementy składają się na koszty procesu i nie potrafią oszacować ich rozmiaru. Co zatem należy do kosztów procesu?

W skład kosztów procesu wchodzą koszty sądowe, koszty strony oraz koszty związane z reprezentowaniem strony, np. przez adwokata albo radcę prawnego.
Koszty sądowe są to opłaty, np. 5 proc. opłata wnoszona przez pracownika od pozwu w sprawie, w której wartość przedmiotu sporu przekracza 50 tys. zł oraz wydatki (zwrot kosztów podróży i utraconych zarobków świadków wezwanych przez sąd, wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie, wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów).
Do kosztów strony, która występuje w sądzie bez profesjonalnego pełnomocnika, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe (np. wniesiona od pozwu i apelacji opłata), koszty przejazdów do sądu oraz równowartość utraconego zarobku wskutek stawiennictwa w sądzie. Zwrot tych kosztów następuje jednak w określonych granicach. Sąd nie może bowiem zwrócić stronie kosztów w części przekraczającej wynagrodzenie jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Wysokość utraconego zarobku oblicza tak jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Strona żądająca od swego przeciwnika procesowego zwrotu kosztów dojazdu na rozprawy powinna przedłożyć zestawienie takich kosztów, tak aby sąd miał możliwość jego weryfikacji. W przypadku wskazania globalnej kwoty tytułem żądanego zwrotu kosztów podróży sąd zobowiązuje stronę do wskazania, jakie wydatki składają się na żądaną kwotę. Jeśli strona tego nie uczyni, sąd może odmówić uwzględnienia kosztów podróży strony.
Kosztami związanymi z reprezentowaniem strony przez adwokata albo radcę prawnego są wydatki (np. koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawy) i wynagrodzenie takiego pełnomocnika. Wydatki powinny być wykazane przez pełnomocnika najpóźniej na rozprawie, po zamknięciu której sąd pracy wydaje wyrok. Wynagrodzenie zaś (tzw. stawki) określone są w dwóch rozporządzeniach: w przypadku radców prawnych - ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1349), zaś w przypadku adwokatów rozporządzenie z tego samego dnia o bardzo podobnym tytule zamieszczone w Dz.U. nr 163, poz. 1348.
Andrzej Marek
sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy
Andrzej Marek, sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy / DGP