Pracodawca zamierza przeprowadzić zwolnienia grupowe. W jego firmie nie ma jednak związków zawodowych. Jak w związku z tym powinien on realizować obowiązek konsultacji zwolnień z pracownikami?
Zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników proces zwolnień grupowych musi przebiegać przy udziale przedstawicieli pracowników. Pracodawca ma obowiązek przeprowadzić z nimi konsultacje, zanim podejmie ostateczne decyzje i rozpocznie ich wdrażanie. Jeśli w firmie nie ma organizacji związkowej, pracodawca konsultuje zamiar przeprowadzenia grupowych zwolnień z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W praktyce, jeśli takich przedstawicieli brak, pracodawca powinien poinformować pracowników o konieczności ich wyboru. Pracownicy sami powinni zadecydować, jaką formę wyboru zastosują. Zwykle odbywa się to poprzez głosowanie na osoby, które zgłosiły chęć kandydowania. Pomimo iż przepis używa formy mnogiej, to jest przedstawiciele pracowników, to jeśli pracownicy zadecydują, iż wybierają tylko jedną osobę i nadadzą jej w ten sposób mandat, aby ich reprezentowała, pracodawca powinien potraktować tę decyzję jako wiążącą i przeprowadzić konsultację tylko z tym jednym przedstawicielem załogi. Ten sam przedstawiciel (czy też przedstawiciele) będzie nie tylko partnerem w konsultacji kryteriów doboru do zwolnień, ich kolejności, możliwości ograniczenia ich rozmiaru czy procesu przekwalifikowywania pracowników objętych programem zwolnień, ale także konsultować będzie treść samego regulaminu zwolnień, jaki wprowadzi pracodawca. Różnica pomiędzy przedstawicielem niezwiązkowym a reprezentacją związkową jest taka, iż ustawa nie przewiduje, aby pracodawca i przedstawiciel załogi zawierali porozumienie dotyczące procesu zwolnień. Jedynym dokumentem, o jakim wspomina w tym przypadku ustawa, jest regulamin, a przedstawiciel załogi jest uprawniony jedynie do wyrażenia opinii o jego treści. Należy pamiętać, że przedstawiciel załogi, o którym mowa powyżej, nie pozbawia prawa do konsultacji rady pracowników, jeśli taka istnieje u pracodawcy. Zakres informacji przekazywanych radzie pracowników obejmuje nieco inny zakres spraw, chociaż zwolnienia grupowe w nim bez wątpienia się mieszczą. Pracodawca informuje radę w szczególności o stanie, strukturze i przewidywanych zmianach zatrudnienia oraz działaniach mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia, jak również działaniach, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.