Samorządy zamiast likwidować małe szkoły, mogą je przekazywać rodzicom lub prywatnym firmom. Nie korzystają z tego, bo już wcześniej zlikwidowały lub połączyły placówki, które przynosiły im największe straty.
Od 22 kwietnia tego roku szkoły mogą być przekazywane przez samorządy osobom fizycznym i prawnym. Przekazane mogą być tylko małe placówki, które kształcą do 70 uczniów. Takich zmian już od dawna domagały się gminy, których ze względu na małą liczbę uczniów nie stać było często na utrzymanie niewielkich szkół.
Dotychczas gminy mogły je jedynie zlikwidować. Nowa możliwość przekazywania szkół zapewnia ciągłość ich finansowania, a placówki te nadal mają pozostać publiczne, bezpłatne i dostępne dla wszystkich uczniów.
Mimo że szkoła może zostać przekazana w dowolnym terminie, gminy nie dostrzegają na razie takiej potrzeby.
– Jest to bardzo uproszczona procedura, ale wciąż dla wójtów największą barierą jest społeczność w małych miejscowościach – mówi Marek Olszewski, współprzewodniczący Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, wójt gminy Lubicz.
Wskazuje, że gdyby ustawodawca dał możliwość przekazywania szkół wyłącznie stowarzyszeniom rodziców, a nie także prywatnym firmom, byłoby ich więcej. Tłumaczy, że rodzice, którzy nie będą chcieli dopuścić do likwidacji szkoły, będą musieli założyć stowarzyszenie. Nie zgadza się z tym Jacek Czarnecki, wójt gminy Chełmża (woj. kujawsko-pomorskie).
– W mojej gminie po likwidacji szkoły w Brachnówku została ona ponownie otwarta przez stowarzyszenie rodziców. Funkcjonowała ona bardzo dobrze tylko do czasu przebywania w niej dzieci rodziców-założycieli – mówi Jacek Czarnecki.
Według niego, możliwość przekazywania szkół powinna być wprowadzona kilka lat wcześniej, kiedy gminy likwidowały i łączyły placówki oświatowe.
Szkoła może zostać przekazana na podstawie uchwały rady gminu lub powiatu. Rada podejmuje uchwałę o jej przekazaniu. Trafia ona następnie do kuratora oświaty. Ten opiniuje jedynie możliwość przekazania szkoły osobie fizycznej lub prawej. Jeśli opinia jest pozytywna, gmina może podpisać umowę o przekazaniu szkoły.
Zdaniem Ministerstwa Edukacji Narodowej wójt może też przesłać do kuratora, z prośbą o zaopiniowanie, projekt uchwały o przekazaniu szkoły. Ministerstwo wskazuje również, że nie jest konieczne podejmowanie oddzielnej uchwały o samym zamiarze przekazania placówki. Umowa zawierana między gminą a stowarzyszeniem powinna w szczególności zawierać zasady przyjmowania uczniów i korzystania z mienia placówki.