Zdarza się, że pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim chcą wcześniej wrócić do pracy. Uważają, że są już zdrowi i nie chcą mieć obniżonego wynagrodzenia. Czy pracodawca może dopuścić do pracy takiego pracownika, mimo że formalnie nadal jest on na zwolnieniu lekarskim?
Pracodawca nie powinien dopuszczać do pracy pracownika, który jest formalnie na zwolnieniu lekarskim, ponieważ uzyskanie przez pracownika zwolnienia oznacza, iż nie jest on zdolny do pracy. Subiektywna ocena pracownika co do jego stanu zdrowia nie wystarczy, aby pracodawca mógł uznać, że okres nieudolności do pracy się zakończył. Obowiązujące przepisy nie przewidują procedury pozwalającej na skrócenie okresu zwolnienia lekarskiego, czy jego przerwanie, w związku z poprawą stanu zdrowia za porozumieniem pracownika i pracodawcy. Co więcej, wykonywanie pracy zarobkowej w czasie orzeczonej przez lekarza niezdolności do pracy skutkuje zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa utratą prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia, a więc nie tylko za czas wykonywania pracy. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego można w pewnych wyjątkowych okolicznościach uznać, że podjęcie pracy w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego nie będzie prowadziło do utraty zasiłku, jeśli jest sporadyczne, incydentalne i wymuszone okolicznościami (wyrok SN z 15 czerwca 2007 r. II UK 223/06; wyrok SA z 9 października 2006 r., II UK 44/06). Jednak wcześniejszy powrót pracownika do pracy, przed zakończeniem okresu zwolnienia lekarskiego, nie można raczej uznać, za sytuację incydentalną i wymuszoną okolicznościami. Dopuszczenie do pracy pracownika pobierającego zasiłek chorobowy prowadzić może zatem do utraty przez niego całego zasiłku. Zgodnie z tezą wyroku za okres niezdolności do pracy, w czasie której ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową, nie należy się zasiłek lecz wynagrodzenie, przy czym nie jest niezbędne, aby wykonywana praca była niezgodna z celem zwolnienia lekarskiego.
Warto dodać, że po chorobie trwającej 30 dni pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania kontrolne i uzyskać formalne poświadczenie zdolności do pracy. Obowiązek ten istnieje w każdym przypadku, także wówczas gdy pracownik nie skracał okresu zwolnienia. Skrócenie okresu zwolnienia lekarskiego może nastąpić też w razie jego kontroli dokonywanej przez lekarza orzecznika ZUS. W wyniku takiej kontroli pracownik może zostać uznany za zdolnego do pracy przed datą wskazaną w zwolnieniu – jest to jednak procedura wyjątkowa.